απάντηση στο troktiko για ΦΣ και Μακεδονικό

Πρόσφατα στο παραπολιτικό blog troktiko αναδημοσιεύτηκε άρθρο σχετικά με τη συνάντηση Ντόρας Μπακογγιάννη και διαφόρων bloggers, αλλά αναφέρεται και στη Φιλελεύθερη Συμμαχία, κόμμα στο οποίο συμμετέχω και στηρίζω. Με αφορμή τα όσα γράφτηκαν έστειλα ένα email που δημοσιεύθηκε αυτούσιο (εκτός από τον τίτλο…) γεγονός για το οποίο ευχαριστώ και το οποίο δείχνει μια προσήλωση στη δεοντολογία:

Για μια ακόμη φορά αναφέρεται (και κατηγορείται…) η Φιλελεύθερη Συμμαχία για λόγους που δεν έχουν καμία σχέση με όσα λέει και όσα κάνει.Προς διευκρίνιση, για μια ακόμη φορά: Η Φιλελεύθερη Συμμαχία, πιστή στις αρχές και τις αξίες του φιλελευθερισμού, υπερασπίζεται το δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού κάθε ΠΟΛΙΤΗ. Η Φιλελεύθερη Συμμαχία δεν αναγνωρίζει σε σύνολα (όπως κράτη, έθνη, τάξεις κλπ.) κανένα μεγαλύτερο δικαίωμα από αυτό που έχουν τα άτομα που το αποτελούν. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι όσο δικαίωμα έχει ένας Έλληνας Πολίτης να πιστεύει ότι είναι Έλληνας, Μακεδόνας, Πόντιος, Αρμένιος, Κύπριος, Κρητικός, Αρειανός, Ελ, Νεφελίμ, ή οτιδήποτε άλλο, το ίδιο δικαίωμα έχει και ο κάθε άλλος Πολίτης, με το περιεχόμενο που οι ίδιοι ορίζουν για τον αυτοπροσδιορισμό τους.

Επιπλέον, η Φιλελεύθερη Συμμαχία μιλά συγκεκριμένα για εθνικισμούς, αναγνωρίζοντας αυτό που λέμε χρόνια τώρα πολλοί: ότι οι ακραίοι υπάρχουν και στις δύο πλευρές. Το ζήτημα λοιπόν που τίθεται κάθε φορά είναι ποιες επίσημες κρατικές πολιτικές υπηρετούν τους εθνικισμούς αυτούς. Μιλά επίσης ξεκάθαρα για τους αλυτρωτισμούς. Αναγνωρίζει δηλαδή ότι ο αλυτρωτισμός είναι ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα στο θέμα της Μακεδονίας, από όπου και αν προέρχονται (ας όψονται οι Χρυσαυγίτες και ο Άνθιμος)… Το ζήτημα για εμένα είναι και πάλι ποιες επίσημες κρατικές πολιτικές προωθούν τον αλυτρωτισμό…
Η Φιλελεύθερη Συμμαχία μιλά ευτυχώς συγκεκριμένα για λύση στο πλαίσιο των προτάσεων του ΟΗΕ. Προτάσεις που βασίζονται σε εντολή του Συμβουλίου Ασφαλείας, με συγκεκριμένο περιεχόμενο και για τους γνωστούς λόγους αποδοχής των Ελληνικών ανησυχιών.
Η Φιλελεύθερη Συμμαχία μιλά συγκεκριμένα για εθνικό αυτοπροσδιορισμό και για μειονότητες. Ο εθνικός αυτοπροσδιορισμός όμως δεν είναι πιο σημαντικός από οποιονδήποτε άλλου είδους αυτοπροσδιορισμό, για παράδειγμα του Μακεδόνα Έλληνα που θεωρεί ότι είναι γεωγραφικός-κοινοτικός αυτοπροσδιορισμός. Ωστόσο είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι η Φιλελεύθερη Συμμαχία δηλώνει στην ουσία ότι θα προασπίσει τις μειονότητες, όπου και αν βρίσκονται, από οποιαδήποτε πλευρά των συνόρων και άρα σε οποιαδήποτε χώρα. Άρα είναι το μόνο κόμμα στην Ελλάδα σήμερα, που επίσημα θέτει, με αφορμή ένα Βαλκανικό ζήτημα, θέμα Ελληνικών μειονοτήτων συγκεκριμένα, στις χώρες των Βαλκανίων.
Επίσης είναι σημαντικό ότι η ΦΣ αναγνωρίζει και καταγράφει το ρόλο που παίζουν όψιμοι εθνικιστές και μυστικές υπηρεσίες, διαμέσου των μειονοτήτων, στοχεύοντας στην αλλαγή των συνόρων. Μία στόχευση που απάδει των επιδιώξεων κάθε λογικού ανθρώπου στα Βαλκάνια… Επίσης πάρα πολύ σημαντικό είναι ότι εστιάζει στο κράτος δικαίου, στην ισονομία των πολιτών, στον σεβασμό των συνόρων, στις σχέσεις καλής γειτονίας,
Τέλος χαίρομαι ιδιαίτερα που η Φιλελεύθερη Συμμαχία επιλέγει να προωθήσει το αίτημα της ενσωμάτωσης όλων των Δυτικών Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρώτα από όλα γιατί έτσι θα βρεθούμε μέσα στην ΕΕ με όλους τους φίλους γείτονες, οδηγώντας νομίζω σε μια νέα, πολλά υποσχόμενη, αναπτυξιακή πορεία. Κατά δεύτερον, διότι αρχίζει και πάλι να φαίνεται ότι βασικός μοχλός της λύσης των ζητημάτων στα Βαλκάνια είναι η ευρωπαϊκή προοπτική και το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Αυτός ήταν άλλωστε και ο βασικός λόγος που οι 15 τότε χώρες της ΕΕ συμφώνησαν στους 3 όρους για την αναγνώριση των νέων κρατών…
Κλείνοντας, για μια ακόμη φορά: στη Φιλελεύθερη Συμμαχία θέλουμε να μας κατηγορείτε και να απολογούμαστε για αυτά που λέμε και κάνουμε, όχι για αυτά που ΝΟΜΙΖΕΤΕ ότι λέμε. Εγώ προσωπικά, όσο ελπίζω και το κόμμα μου, δεν θα υπερασπιστούμε το λόγο κανενός μη μέλους μας (όπως οι κ.κ. Δημητράς και Βοσκόπουλος), παρά μόνο για πράγματα που δεν έχουν να κάνουν με τις βασικές τους ελευθερίες και δικαιώματα

Τέλος προς αποκατάσταση των λεπτομερειών: Ο κ. Δημητράς συμμετείχε στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας της ΦΣ ως συνεργαζόμενος, παρά την έντονη αντίθεση αρκετών εξ υμών. Αντίδραση νομίζω δικαιολογημένη από φιλελεύθερης πλευράς, μιας και ο κ. Δημητράς κινείται δικαστικά εναντίον πολλών που, παρότι προσωπικά δεν συμπαθώ, απλώς έχουν αντίθετες από τις δικές του απόψεις. Και εμείς σεβόμαστε την άποψη και την ελευθερία του λόγου απεριόριστα.

Επιπλέον ο κ. Βοσκόπουλος ποτέ δεν παρέστη σε συνέδριο της ΦΣ. Δεν υπάρχει επίσημη συνεργασία της Φιλελεύθερης Συμμαχίας με το κόμμα «Ουράνιο Τόξο» ούτε με κανένα άλλο κόμμα. Το e-rooster δεν είναι site της Φιλελεύθερης Συμμαχίας αλλά ένα ομαδικό φιλελεύθερο blog. Σε κανένα κείμενο της Φιλελεύθερης Συμμαχίας δεν αναφέρεται ότι η λέξη Μακεδονία είναι το όνομα που δικαιούται η ΠΓΔΜ.

Update – σημ.: επειδή ορισμένοι φίλοι και ορισμένοι επισκέπτες (δείτε τα σχόλια) διαμαρτύρονται, διευκρινίζω ότι το ανωτέρω κείμενο αποτελεί, φυσικά, δικό μου κείμενο και άποψη και όχι επίσημη θέση του κόμματος. Η άποψή μου πηγάζει από την ανάγνωση των ανακοινώσεων της ΦΣ και τα σχετικά δημοσιεύματα που σχολιάζω…

Η ΦΣ για το Μακεδονικό σε διεθνή συνάντηση

Η Φιλελεύθερη Συμμαχία ανακοίνωσε τη συμμετοχή της σε συνάντηση των φιλελεύθερων κομμάτων της Νοτιοανατολικής Ευρώπης που θα διεξαχθεί στα Σκόπια το Σάββατο 19 Απριλίου 2008 υπό την αιγίδα των κομμάτων ELDR και LDP. Το θέμα της συνάντησης αφορά στην ανησυχητική επανεμφάνιση κρουσμάτων αυξανόμενου εθνικισμού και λαϊκισμού στις χώρες της περιοχής.

Στη συνάντηση αυτή η Φιλελεύθερη Συμμαχία, δια του αντιπροέδρου της κ. Μανώλη Μανωλεδάκη, θα επισημάνει ότι μόνο πολιτικές βασισμένες στις φιλελεύθερες αρχές μπορούν να εγγυηθούν την ειρήνη και τη συνεργασία των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Πιο συγκεκριμένα, η Φιλελεύθερη Συμμαχία θα υποστηρίξει ότι μόνο η εμπέδωση κράτους δικαίου και η ισονομία των πολιτών κάθε χώρας, ο σεβασμός των συνόρων και η καλή γειτονία, η ελεύθερη άσκηση του δικαιώματος εθνικού αυτοπροσδιορισμού και η απόρριψη κάθε αλυτρωτισμού, αποτελούν το πλαίσιο που εγγυάται την ειρήνη σε πολύπαθες περιοχές όπως τα Βαλκάνια.

Σε σχέση με τις εξελίξεις στην υπόθεση του μακεδονικού ζητήματος η Φιλελεύθερη Συμμαχία θα υποστηρίξει την άμεση επίλυση του προβλήματος της ονομασίας της γειτονικής χώρας στη βάση των προτάσεων του διαμεσολαβητή του ΟΗΕ κ. Νίμιτς ώστε να επιτευχθεί, το ταχύτερο, ή ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ. Σε κάθε περίπτωση η Φιλελεύθερη Συμμαχία σέβεται το δικαίωμα όσων αυτοπροσδιορίζονται εθνικά ως Μακεδόνες εντός ή εκτός Ελλάδας και απαιτεί τον σεβασμό του ίδιου δικαιώματος από τις γειτονικές χώρες όσων αυτοπροσδιορίζονται εθνικά ως Έλληνες. Μόνο με την αναγνώριση του δικαιώματος εθνικού αυτοπροσδιορισμού κάθε πολίτη οι μειονότητες που υπάρχουν σε κάθε χώρα θα μετατραπούν σε γέφυρες διακρατικής συνεργασίας και αλληλοκατανόησης ακυρώνοντας, έτσι, τις προσπάθειες όσων επιδιώκουν να τις χειραγωγήσουν με απώτερο στόχο την αλλαγή των συνόρων.

Η Φιλελεύθερη Συμμαχία θα επαναδιατυπώσει, στη συνάντηση αυτή, τη πρόταση της για την ταχύτερη δυνατή ενσωμάτωση όλων των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση ώστε το κοινοτικό δίκαιο να αποτελέσει τη βάση συνεργασίας των λαών της περιοχής και οι κοινοτικοί θεσμοί να αποκτήσουν δικαιοδοσία προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων κάθε πολίτη.

Τέλος, η Φιλελεύθερη Συμμαχία θα προτείνει, για τη προώθηση των παραπάνω αρχών και στόχων και τη πρόληψη κρίσεων, την ενίσχυση της συνεργασίας των βαλκανικών χωρών και τη θεσμοθέτηση ενός μόνιμου πλαισίου συνεργασίας των κυβερνήσεών τους. Στο πλαίσιο αυτό η Φιλελεύθερη Συμμαχία θα προτείνει, τον συντονισμό της δράσης των φιλελεύθερων κομμάτων των χωρών της περιοχής ώστε να μετατραπούν τα Βαλκάνια, από πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης, σε περιοχή ειρήνης και ευημερίας για όλους.

Νιώθω δικαιωμένος για το Μακεδονικό και τη ΦΣ

Νιώθω σε πρώτη ανάγνωση δικαιωμένος…

Στην τελευταία ανακοίνωση της Φιλελεύθερης Συμμαχίας για το Μακεδονικό υπάρχει σαφέστατη αλλαγή ύφους και προσανατολισμού σε σχέση με την προηγούμενη ανακοίνωση, που με οδήγησε να παραιτηθώ από Συντονιστής Αθήνας. Για πρώτη φορά στο θέμα εστιάζουμε σε συγκεκριμένες προτάσεις – θέσεις, με έμφαση στις αρχές του φιλελευθερισμού, πιστοί στις αποφάσεις του Συνεδρίου. Ευτυχώς αυτή τη φορά επιλέχθηκε από την ηγεσία ο δρόμος που ενώνει τους φιλελεύθερους στην Ελλάδα και όχι αυτός που χωρίζει…

Πιο αναλυτικά, μιλά συγκεκριμένα για εθνικισμούς, αναγνωρίζοντας αυτό που λέμε χρόνια τώρα πολλοί: ότι οι ακραίοι υπάρχουν και στις δύο πλευρές. Το ζήτημα λοιπόν που τίθεται κάθε φορά είναι ποιες επίσημες κρατικές πολιτικές υπηρετούν τους εθνικισμούς αυτούς.

Μιλά επίσης ξεκάθαρα για τους αλυτρωτισμούς. Αναγνωρίζει δηλαδή ότι ο αλυτρωτισμός είναι ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα στο θέμα της Μακεδονίας. Από όπου και αν προέρχονται (ας όψονται οι Χρυσαυγίτες και ο Άνθιμος)… Το ζήτημα για εμένα είναι και πάλι ποιες επίσημες κρατικές πολιτικές προωθούν τον αλυτρωτισμό…

Η Φιλελεύθερη Συμμαχία μιλά ευτυχώς συγκεκριμένα για λύση στο πλαίσιο των προτάσεων του ΟΗΕ. Προτάσεις που βασίζονται σε εντολή του Συμβουλίου Ασφαλείας με συγκεκριμένο περιεχόμενο και για τους γνωστούς λόγους αποδοχής των Ελληνικών ανησυχιών.

Η ανακοίνωση αναφέρεται συγκεκριμένα σε εθνικό αυτοπροσδιορισμό και σε μειονότητες. Εδώ ίσως είναι το σημείο που δεν συμφωνώ τόσο, αλλά αυτό έγκειται περισσότερο στο ότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένοι και σταθεροί κανόνες αναγνώρισης μειονοτήτων. Επίσης δεν έχω αντιληφθεί ακόμη γιατί ο εθνικός αυτοπροσδιορισμός είναι πιο σημαντικός από οποιονδήποτε άλλου είδους αυτοπροσδιορισμό. Ειδικά όταν αυτό λέγεται από ένα κόμμα που δεν αναγνωρίζει στα όποια σύνολα περισσότερα δικαιώματα από όσα έχουν τα άτομα που τα αποτελούν. Ωστόσο είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι η Φιλελεύθερη Συμμαχία δηλώνει στην ουσία ότι θα προασπίσει τις μειονότητες, όπου και αν βρίσκονται, από οποιαδήποτε πλευρά των συνόρων και άρα σε οποιαδήποτε χώρα. Άρα θα περιμένω, όταν υπάρξει η αφορμή, ίδιου ύφους ανακοινώσεις για τις ελληνικές μειονότητες συγκεκριμένα, στις χώρες των Βαλκανίων.

Επίσης είναι σημαντικό ότι η ΦΣ αναγνωρίζει και καταγράφει το ρόλο που παίζουν όψιμοι εθνικιστές και μυστικές υπηρεσίες, διαμέσου των μειονοτήτων, στοχεύοντας στην αλλαγή των συνόρων. Μία στόχευση που απάδει των επιδιώξεων κάθε λογικού ανθρώπου στα Βαλκάνια… Επίσης πάρα πολύ σημαντικό είναι ότι εστιάζει στο κράτος δικαίου, στην ισονομία των πολιτών, στον σεβασμό των συνόρων, στις σχέσεις καλής γειτονίας,

Τέλος χαίρομαι ιδιαίτερα που η Φιλελεύθερη Συμμαχία επιλέγει να προωθήσει το αίτημα της ενσωμάτωσης όλων των Δυτικών Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρώτα από όλα γιατί έτσι θα βρεθούμε μέσα στην ΕΕ με όλους τους φίλους γείτονες, οδηγώντας νομίζω σε μια νέα, πολλά υποσχόμενη, αναπτυξιακή πορεία. Κατά δεύτερον, διότι αρχίζει και πάλι να φαίνεται ότι βασικός μοχλός της λύσης των ζητημάτων στα Βαλκάνια είναι η ευρωπαϊκή προοπτική και το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Αυτός ήταν άλλωστε και ο βασικός λόγος που οι 15 τότε χώρες της ΕΕ συμφώνησαν στους 3 όρους για την αναγνώριση των νέων κρατών…

Εν κατακλείδι: προβάλλεται η προοπτική των Βαλκανίων ως περιοχή ειρήνης και ευημερίας για όλους, με βάση τον αλληλοσεβασμό, την αλληλοκατανόηση και τη συνεργασία, μακριά από εθνικισμούς και αλυτρωτισμούς. Προβάλλεται ένα όραμα εξωτερικής πολιτικής που μπορεί να ενώσει όλες τις προοδευτικές δυνάμεις, μακριά από όσους θέλουν να χωρίζουν τους Έλληνες με ταμπέλες και αφορισμούς.

Η ΦΣ για το Μακεδονικό και τα Βαλκάνια

Τα Βαλκάνια πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης, ή περιοχή ειρήνης και ευημερίας για όλους;

Η Φιλελεύθερη Συμμαχία σε ανακοίνωση της σχετική με τις εξελίξεις στην υπόθεση του μακεδονικού ζητήματος εκφράζει την απογοήτευσή της για τη μη εξεύρεση λύσης στο πρόβλημα αυτό. Δυστυχώς για τους λαούς της περιοχής, ο εθνικισμός εμπόδισε την επίτευξη ευρύτερης συναίνεσης στην βάση των προτάσεων του ΟΗΕ.

Η Φιλελεύθερη Συμμαχία θεωρεί ότι η εμπέδωση κράτους δικαίου και η ισονομία των πολιτών κάθε χώρας, ο σεβασμός των συνόρων και η καλή γειτονία, η ελεύθερη άσκηση του δικαιώματος εθνικού αυτοπροσδιορισμού και η απόρριψη κάθε αλυτρωτισμού, αποτελούν το μόνο πλαίσιο που εγγυάται την ειρήνη σε πολύπαθες περιοχές όπως τα Βαλκάνια. Μόνο στο πλαίσιο αυτό οι μειονότητες που υπάρχουν σε κάθε χώρα θα μετατραπούν σε γέφυρες διακρατικής συνεργασίας και αλληλοκατανόησης ακυρώνοντας, έτσι, τα σχέδια εθνικιστών και μυστικών υπηρεσιών που επιδιώκουν να τις χειραγωγήσουν με απώτερο στόχο την αλλαγή των συνόρων.

Για αυτούς τους λόγους η Φιλελεύθερη Συμμαχία προτείνει την ταχύτερη δυνατή ενσωμάτωση όλων των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση ώστε το κοινοτικό δίκαιο να αποτελέσει τη βάση συνεργασίας των λαών της περιοχής και οι κοινοτικοί θεσμοί να αποκτήσουν δικαιοδοσία προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων κάθε πολίτη.

Για τη προώθηση των παραπάνω αρχών και στόχων και τη πρόληψη κρίσεων είναι αναγκαία η ενίσχυση της συνεργασίας των βαλκανικών χωρών και η θεσμοθέτηση ενός μόνιμου πλαισίου συνεργασίας των κυβερνήσεών τους. Η Φιλελεύθερη Συμμαχία καλεί τα φιλελεύθερα κόμματα των χωρών της περιοχής, ιδιαίτερα όσα από αυτά ασκούν κυβερνητικά καθήκοντα, να συντονίσουν τη δράση τους προς αυτή τη κατεύθυνση.

Η Φιλελεύθερη Συμμαχία συμπυκνώνει στις προτάσεις της τα διδάγματα του αιματοβαμμένου 20ού αιώνα ώστε να μετατραπούν τα Βαλκάνια, από πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης, σε περιοχή ειρήνης και ευημερίας για όλους.

ΥΓ από τον πρόεδρο: Ο αφοπλισμός του εθνικισμού, που έχει προκαλέσει τεράστιες καταστροφές στην περιοχή μας προϋποθέτει την στρατηγική επιλογή της συνεργασίας, της κοινής πορείας και την λειτουργίας εντός κανόνων δικαίου που σέβονται τα ατομικά δικαιώματα και επιτρέπουν την άνθιση της ανοιχτής κοινωνίας.

Ο 3ος δρόμος στο Μακεδονικό

Διαβάζω στην προοδευτική πολιτική το άρθρο «Τα αυτονόητα της υπόθεσης των Σκοπίων» του Γιάννη Σχίζα (ο Γιάννης Σχίζας είναι διευθυντής του περιοδικού «οικοτοπία»).

Αξίζει να το διαβάσετε αφού περιγράφει απόψεις μιας πλευράς συμπολιτών μας που δυσκολεύονται πολύ σήμερα να υπάρξουν: αυτούς του 3^ου δρόμου για το θέμα, μακριά από ψευδεπίγραφους διεθνισμούς και λαϊκιστικούς εθνικισμούς…

Τα αυτονόητα της υπόθεσης των Σκοπίων / του Γιάννη Σχίζα

Όταν υπό συνθήκες σκληρής διαμάχης περί του ονόματος των Σκοπίων ο πρόεδρος του «συνασπισμού της αριστεράς, των κινημάτων και της οικολογίας» (ΣΥΝ) κ. Τσίπρας προβαίνει σε δηλώσεις κατά της επέκτασης του ΝΑΤΟ, θυμίζει περισσότερο πρόταση ινστιτούτου αδυνατίσματος παρά πολιτική αποδυνάμωσης της επιθετικής «βορειοατλαντικής» συμμαχίας… Όταν κάποιοι αγνοούν τις πατριωτικές ενστάσεις κατά της «νέας τάξης πραγμάτων» στη Βαλκανική και απαντούν κραδαίνοντας το εθνικιστικό κιτς και την προσομοίωση κάποιων Ελλήνων «μακεδονομάχων» ως «Μπρανκαλεόνε» της συμφοράς, όταν κάποιοι αντιμετωπίζουν κάποια επιχειρήματα καταγγέλοντας αυτούς που τα διατυπώνουν ως ευθυγραμμιζόμενους με κάποιους που είναι εθνικιστές και ευθυγραμμισμένοι με κάποιους τρίτους που είναι φασίστες, πατριδοκάπηλοι κ.λπ., τότε δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να χρησιμοποιούν έναν «ιδεολογικό παυλοφισμό» : Ο Παυλόφ (Pavlov) προκαλούσε σιελόρροια στους σκύλους με τεχνητά μέσα, αυτοί προκαλούν εμπάργκο κατά των πατριωτικών ιδεών με τη συνειρμική πρόσδεσή τους σε πολιτικά σκιάχτρα…

Μια φορά κι έναν καιρό η αριστερά μιλούσε για τα αδιέξοδα της πτωτικής τάσης του ποσοστού του κέρδους, για την επιθετικότητα που γενικώς «εκλύεται» μέσα στη συγκυρία των οικονομικών κρίσεων, για τις ανατροπές που η πενία ή η πλεονεξία «κατεργάζεται». Σήμερα, μέσα σε συνθήκες οικονομικής ύφεσης, υπάρχουν κομμάτια της που προτάσσουν ως πολιτικό θέμα έναν αφηρημένο αντιεθνικισμό, αντιπαρερχόμενοι την αμερικανική διείσδυση στα Βαλκάνια όπως επίσης και τη δράση των «μικρομεσαίων» επεκτατιστών, αυτών που άλλοτε κραδαίνουν γλοιωδώς τις αμερικανικές σημαίες στο Κοσσυφοπέδιο, ενώ άλλοτε αυτοπροτείνονται ως «Μακεδόνες» μπράβοι σε πολεμική διαθεσιμότητα…

Τα ευκόλως εννοούμενα

Υπάρχουν πολλά αυτονόητα και ελάχιστα δυσνόητα στην υπόθεση των Σκοπίων. Το όνομα είναι το «σημαίνον» -και το «σημαινόμενο» είναι η απειλή, που είναι διάχυτη, με πλάτος και βάθος, που εκφράζεται από το συνταγματικό κείμενο της γειτονικής χώρας έως τα σχολικά βιβλία και τις χαρτογραφήσεις της «αλύτρωτης» Μακεδονίας –τις γενικώς διαστελλόμενες και ουδόλως αποκλειόμενες από το να προσεγγίσουν τα όρια της Αττικής! Η απειλή είναι μικρή αλλά μπορεί στο μέλλον, προστιθέμενη σε άλλες, να συνδράμει μια «κρίσιμη μάζα» και να εκραγεί εις βάρος της χώρας μας και της ειρήνης. Ακόμη, η απειλή επιβάλλει κάτι πολύ περισσότερο από μια απλή υποχώρηση του γειτονικού κράτους ως προς το όνομα -δηλαδή επιβάλλει μια δομική αυτοκριτική των διάχυτων επιθετικών του ονειρώξεων. Μια χώρα που επικαλείται ένα ορισμένο βιογραφικό για τον εαυτό της είναι υποχρεωμένη να προσκομίσει αποδείξεις, ιδιαίτερα μάλιστα όταν η γλωσσική της ταυτότητα είναι άσχετη με την αποδεδειγμένα ελληνική γλώσσα των αρχαίων Μακεδόνων. Οι διανοούμενοι και λόγιοί της φέρουν αυτό που οι νομικοί ονομάζουν «βάρος της αποδείξεως» σχετικά με την εγκυρότητα των ιστορικών τους ισχυρισμών. Όσον αφορά τους παρ’ ημίν διανοούμενους που υποστηρίζουν αμέσως ή εμμέσως τη διάρρηξη της συνέχειας της ελληνικότητας, κάνοντας τους παράγοντες σλαβομακεδονικού δικτυακού τόπου να επαίρονται ως ουδόλως ασχετότεροι των επίσης ασχέτων ελληνομακεδόνων, νομίζω ότι και αυτοί επωμίζονται το βάρος της αποδείξεως δύο σημαντικών στοιχείων:

Πρώτον, να δείξουν την περίοδο της ολικής εξάλειψης της ελληνικότητας από την ιστορία

Δεύτερον, να δείξουν την περίοδο και τη διαδικασία της πρόσληψης της ελληνικότητας από ένα νέο πληθυσμό, που ψευδώς αυτοσυστήνεται ως συνέχεια του αρχαίου.

Τα δικά μας πολιτικά οφσάιντ…

Υπάρχουν επιχειρήματα που λειτουργούν ως πολιτικά οφσάιντ και εκθέτουν τους φιλειρηνικούς και νοήμονες ανθρώπους της δικής μας χώρας. Υπάρχει η άρνηση της ύπαρξης «σκοπιανής γλώσσας» ως διακριτού επικοινωνιακού κώδικα, ενώ από γλωσσολογική άποψη ισχύει το αντίθετο: οι Σλαβομακεδόνες δεν μιλάνε κάποια διάλεκτο ή ποικιλία της βουλγαρικής, αλλά μια ιδιαίτερη, δική τους γλώσσα. Υπάρχει επίσης αντίρρηση από κάποιους δικούς μας όσον αφορά την γένεση μιας νέας εθνικής ταυτότητας τον 19ο αιώνα, στο χώρο της μείζονος Μακεδονίας, της ευρισκόμενης μέσα στα πλαίσια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Πρόκειται επίσης για ένα λανθασμένο συμπέρασμα και άστοχο επιχείρημα, που παραγνωρίζει τη φυσική δυναμική της αυθόρμητης σύγκλισης και σύστασης συλλογικοτήτων –δηλαδή τη φυσική δυναμική της εθνογένεσης… Σε αντίθεση με τις προτροπές ( ή διαπιστώσεις;) διαφόρων περί εργατών που δεν έχουν (ή δεν μπορούν να έχουν;) πατρίδα, οι λαοί κατασκευάζουν οικείους χώρους και συμποσούνται σε εθνικές συλλογικότητες. Θα ήταν από άδικο έως παράλογο το να θεωρήσουμε τον εθνικό σχηματισμό των Σλαβομακεδόνων σκιώδη, «στημένο» ή γενικώς ανύπαρκτο. Στον ελλαδικό και κυπριακό χώρο, ένα μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης εκτρέφει «λεγκαλιστικές αυταπάτες». Πολλοί και διάφοροι αποδίδουν θεραπευτικές ιδιότητες στον ευρωπαϊκό σχηματισμό, προσδοκώντας την αντιμετώπιση των επιθετικών ή αυτοκρατορικών τάσεων χωρών όπως η Τουρκία, δια της απλής εισαγωγής τους σε ένα «καθώς πρέπει» πολιτικό περιβάλλον. Φυσικά διαψεύστηκαν μέσα στο διεθνές καθεστώς συσχετισμών ισχύος, όμως κάποιοι δεν έπαψαν να εκτρέφουν ένα είδος νεύρωσης έως ψύχωσης, εκλαμβάνοντας τον υπαρκτό κόσμο ως πλησίστιο ή ταυτιζόμενο με τον κόσμο των δικών τους επιθυμιών.

Παράλληλα με αυτά τα φαινόμενα πολιτικής ψυχοπαθολογίας, αναπτύχθηκε και μια γενιά διαχειριστών που αντιλαμβανόταν ως διπλωματική και πολιτική πράξη το φίλημα κάθε κατουρημένης ποδιάς. Που αδυνατούσε να καταλάβει ότι η αντίσταση και το «Όχι» αναβαθμίζει το κύρος μιας χώρας σε βάθος χρόνου. Ότι το «ευρωπαϊκό περιβάλλον» ή η «παραγραφή» των ελληνικών δικαίων σε κρίσιμα ζητήματα -Μακεδονία, Αιγαίο, Κύπρος, Θράκη- αδυνατούν να αναχαιτίσουν την επιθετικότητα του άλλου μέρους. Ότι η πολιτική υπό το κράτος του αξιώματος «ότι φάμε ότι πιούμε κι ότι αρπάξουμε», απλώς προσθέτει στην ελληνική ιστορία ένα «Μόναχο», όπως εκείνο του 1938, που λειτούργησε σαν «πράσινο φως» για τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο.

Πράσινοι και πράσσειν άλογα…

Σε όλη αυτή την ιστορία της διαπραγμάτευσης για το όνομα η Ελλάδα θύμιζε τον χωρομέτρη στον «Πύργο» του Κάφκα (Kafka), που προσπαθούσε να προσεγγίσει τον (Αμερικανό) κόμη δια μέσου δικτυώσεων, σχέσεων, ψιλοδιαπλοκών κ.λπ. Η δε Ευρώπη αποδεικνυόταν όχι λιγότερο ψευδεπίγραφη του γειτονικού μας κράτους, καθώς τα πεπραγμένα και πολύ περισσότερο τα παραλειπόμενά της θύμιζαν «οικονομική κοινότητα» (ΕΟΚ) παρά «ένωση»(ΕΕ). Όμως υπήρξαν μέσα στον ευρωπαϊκό σχηματισμό δυνάμεις που εκφράστηκαν με ιδιαίτερη αντιπαλότητα απέναντι στον ελληνισμό και στα ιστορικά αιτήματά του.

Η «ψυχοπολιτική» φυσιογνωμία αυτών των δυνάμεων θα μπορούσε εν μέρει να διαγνωσθεί με τα αναλυτικά εργαλεία του Κορνήλιου Καστοριάδη, ο οποίος στο βιβλίο του «μπροστά στον πόλεμο» αναφέροταν μεταξύ άλλων και στο μοντέλο του γραφειοκράτη της παλιάς Σοβιετικής Ένωσης: ήταν η εκπληκτική ακτινογραφία της ομοταξίας εκείνων των πολιτικών στελεχών που είχαν την ικανότητα να οσμίζονται και να ευθυγραμμίζονται με την ισχύ, να προσκολλώνται στους ισχυρούς και να αποστασιοποιούνται από τους αδύνατους, να μεταβάλλουν απόψεις ανάλογα με τον πολιτικό τους περίγυρο. Στον δικό μας ευρωπαϊκό πολιτικό περίγυρο ιδιαίτερα αρνητική για τα ελληνικά ζητήματα υπήρξε η στάση των «πρασίνων» της Ευρώπης.

Το 2004 οι ηγετικοί παράγοντες των πρασίνων, Κον-Μπεντίτ (Cohn–Bendit) και Μόνικα Φρασόνι (Monica Frassoni), άσκησαν επανειλημμένες και φορτικές πιέσεις για την ψήφιση του αποικιακού «σχεδίου Ανάν (Annan)». Η ίδια ηγεσία δυόμισι χρόνια αργότερα, τον Δεκέμβριο του 2006, αποκαλούσε την Ελλάδα ταραχοποιό χώρα (trouble making country), διότι δεν αναγνώριζε τα Σκόπια ως «Μακεδονία». Ακόμη πρόσφατα, η ευρωβουλευτής και εκπρόσωπος των «πρασίνων» Κλαούντια Ροτ (Claudia Roth) επισκέφθηκε την Βόρεια Κύπρο, όπου «δεν πρόσεξε» και δεν σχολίασε την παρουσία του τουρκικού στρατού. Όπου και αρνήθηκε την επικοινωνία με την νόμιμη κυβέρνηση του νησιού…

Οι «προοδευτικοί» που παράγουν το θέαμα της συμπαράταξης με τους «αδύνατους» ενώ υπογείως ευθυγραμμίζονται με τα μεγάλα κέντρα εξουσίας, δεν είναι καθόλου ασυνήθιστη περίπτωση. Σε τελευταία ανάλυση είναι κι αυτοί στοιχείο του διεθνούς κυνισμού, που υπηρετεί τις μεγάλες ή τις διαφαινόμενες εξουσίες.

Όμως η ιστορία ποτέ δεν τελειώνει ούτε παύει να επιφυλάσσει εκπλήξεις…

---

Ο Γιάννης Σχίζας είναι διευθυντής του περιοδικού «οικοτοπία». To παρόν κείμενο αποτελεί τη βάση της εισήγησης του συντάκτη σε εκδήλωση που έγινε στην ΕΣΗΕΑ την 1η Απριλίου 2008 για το ελληνικό βέτο, με ομιλητές επίσης τους Σταύρο Λυγερό, Γιώργο Καραμπελιά και Νεοκλή Σαρρή

το άρθρο αναδημοσιεύεται από την προοδευτική πολιτική

Το ζήτημα του Μακεδονικού, η ΦΣ και εγώ…

Με μεγάλη μου λύπη θέλω να κάνω γνωστό ότι παραιτήθηκα κατ’ αρχήν από τα καθήκοντα του Συντονιστή Αθήνας της Φιλελεύθερης Συμμαχίας. Μετά τη σημερινή ανακοίνωση – δελτίο τύπου της Φιλελεύθερης Συμμαχίας, δυστυχώς δεν μπορώ να υπηρετήσω αποτελεσματικά απόψεις τις οποίες ούτε συμμερίζομαι ούτε έχουν εγκριθεί σε συνέδριο.

Η ανακοίνωσή της ΦΣ για το θέμα της ονομασίας της ΠΓΔΜ δυστυχώς βρίθει αβάσιμων χαρακτηρισμών και λογικών αλμάτων, που προσωπικά με αποξενώνουν από το πολιτικό μας έργο.

Αναφέρεται σε «αδιαλλαξία της Ελληνικής εξωτερικής πολιτικής» χωρίς να αναφέρει πουθενά την αδιαλλαξία της κυβέρνησης των Σκοπίων, που δεν έχουν αποδεχθεί καμία σχετική πρόταση, ενώ εμείς συζητάγαμε όλα αυτά τα χρόνια εναλλακτικές λύσεις. Εγκαλεί την κυβέρνηση για την αποδοχή πριν από 15 χρόνια της πρότασης Πινέϊρο χωρίς να αντιλαμβάνεται ότι την πρόταση απέρριψε και η πλευρά της ΠΓΔΜ.

Αναφέρεται σε σπατάλη διπλωματικού κεφαλαίου της χώρας, λες και το Υπουργείο Εξωτερικών ( ή το όποιο Υπουργείο) πρέπει να έχει δική του ατζέντα και όχι αυτή που προτάσσουν οι πολίτες.

Καταδικάζει το veto ως εθνικολαϊκισμό, αδυνατώντας να αντιληφθεί τον τακτικό χειρισμό που επιβάλλει την απειλή χρήσης του.

Αναφέρεται στην αρχή του εθνικού αυτοπροσδιορισμού, αναφερόμενη προφανώς στους κατοίκους της γείτονος χώρας, αποσιωπόντας το ίδιο δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού, χωρίς εθνοτικό περιεχόμενο, στους κατοίκους της Μακεδονίας, οποιασδήποτε εθνικότητας.

Αναφέρεται σε σχέσεις καλής γειτονίας σαν να είναι το ζήτημα μόνο Ελληνικής ευθύνης, λες και η άλλη πλευρά είναι άμοιρη ευθυνών.

Βάσει όλων αυτών, αναφέρεται θετικά για την πρόταση Νίμιτς απέχοντας παρασάγγας από το περιεχόμενο της ίδιας της πρότασης, όπως δημοσιεύθηκε σήμερα σε εφημερίδα.

Αναφέρει ότι η εξωτερική πολιτική ενός κράτους οφείλει να χαράσσεται με γνώμονα τη διασφάλιση της ειρήνης και  την επιδίωξη της ευημερίας των πολιτών του, παραβλέποντας το γεγονός ότι μια πολιτική που θα υπηρετούσε εξαρχής τις επιδιώξεις της ηγεσίας των γειτόνων μας θα οδηγούσε σε ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα.

Αναφέρεται σε ισορροπίες και την ανάγκη σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, χωρίς να λαμβάνει υπόψιν τις απόψεις περί αποσταθεροποίησης που θα προέκυπταν με την αντίθετη πολιτική, όπως μας δείχνει, τώρα, και το ζήτημα του Κοσόβου.

Κατηγορεί συλλήβδην όσους έχουν διαφορετική αντίληψη από το συγγραφέα της για εθνικιστική και ανιστόρητη ανάγνωση της Ιστορίας που εξυπηρετεί τον πολιτικό καιροσκοπισμό.

Παντού στο κείμενο το επίθετο «ελληνικής» γράφεται μονίμως με μικρά γράμματα, προφανώς δείγματος του σεβασμού μας στους κανόνες της γλώσσας αλλά στο περιεχόμενο του επιθέτου.

Και σαν να μην έφθαναν όλα αυτά, δε βρίσκει να πει μία λέξη για να καταδικάσει τις ηγεσίες των 2 κομμάτων εξουσίας, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, που με εξαίρεση τη συμφωνία διαμελισμού της Γιουγκοσλαβίας και την Ενδιάμεση Συμφωνία, δεν έκαναν τίποτε ουσιαστικό εδώ και σχεδόν 17 χρόνια για το εκκρεμές ζήτημα.

Κατά την προσωπική μου άποψη, η ανακοίνωση διαπνέεται από πνεύμα έλλειψης ανοχής και από έλλειψη μακροπρόθεσμης πολιτικής ανάλυσης.

Είναι σαν να ήθελαν κάποιοι να πουν «επιτέλους, εμείς τα λέγαμε». Απλά θα ήθελα να σημειώσω ότι εμείς, ως ΦΣ, δεν τα έχουμε πει, άρα δεν δικαιούται κανείς να υποθέτει και να μας δεσμεύει. Δεν έχουμε αποφασίσει κάτι σχετικό. Υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις ανάμεσά μας στο ζήτημα αυτό και είναι γνωστό σε όλους. Ίσως κάποιοι θέλησαν να προκαταλάβουν την άποψη του Συνεδρίου για το θέμα ή δεν σκέφθηκαν ότι δεν έχουμε συζητήσει και συμφωνήσει σε κάτι τέτοιο.

Λυπάμαι ειλικρινά και μοιράζομαι μαζί σας ότι τέτοιες ενέργειες, πέραν των αποφάσεων του Συνεδρίου, μαζί με το κλίμα εσωστρέφειας που υπάρχει τις τελευταίες ημέρες με οδηγούν στην, προς το παρόν, αποστασιοποίηση. Και ειλικρινά δεν το περίμενα, καθώς σήμερα το πρωί κανόνιζα δραστηριότητες… Θα δούμε που θα οδηγήσουν οι εξελίξεις…

Κόσοβο και Μακεδονία

Γράφει ο Ανδρέας Ανδριανόπουλος, σχετικά με την ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου:

ΞΕΠΟΥΛΗΜΑ ΣΤΟ ΑΚΡΑΙΟ ΙΣΛΑΜ

 Η στάση της Δύσης στο Κόσοβο φαντάζει κίνηση αφύσικης εξιλέωσης ορισμένων κέντρων εξουσίας απέναντι στους μουσουλμάνους οπαδούς της Σαρία (ισλαμικού ιερού νόμου). Πολλοί εκτιμούν πως Αμερικανοί και Βρετανοί κυρίως, αλλά και ηγετικοί κύκλοι άλλων ευρωπαικών χωρών, επιμένουν για την ανεξαρτησία των Αλβανών της περιοχής ώστε να βελτιωθεί η εικόνα της Δύσης στον μουσουλμανικό κόσμο. Η προσπάθεια απόσχισης του Κόσοβου από την εθνικά ομοιογενή Σερβία γίνεται με τα μάτια στραμένα στην Σαουδική Αραβία, στο Ιράκ, στο Ιράν, στο Πακιστάν, το Αφγανιστάν και την Ινδονησία. Η ουσία είναι πως κόβεται το έδαφος ενός εθνικού κράτους – το μοναδικό στο οποίο γίνεται κάτι τέτοιο που δεν αποτελούσε συστατικό μέρος παλιάς Συνομοσπονδίας – για την δημιουργία δύο κρατών. Και πιθανότατα θα ανοίξουν οι ασκοί του Αιόλου…

 

Σχόλιο:

θα ξεπεράσω το γεγονός ότι ένας φιλελεύθερος πολιτικός δεν ακουμπά το θέμα της απεμπόλησης της φιλελεύθερης παράδοσης και της ευρωπαϊκής πρακτικής των μειονοτήτων εντός δημοκρατικών κρατών (ως προοπτική για τη Σερβία, διευκρινίζω).

Θα σημειώσω μόνο ότι στο άρθρο αναφέρεται η δημιουργία ενός νέου κράτους, με απόσχιση εδαφών υφιστάμενου κράτους, ως προϊόν διεθνών συμφερόντων και τρέχουσας στρατηγικής.

Όταν πολλοί από εμάς χρησιμοποιούμε χρόνια τώρα αυτό ακριβώς το ενδεχόμενο στα Βαλκάνια ως μελλοντικό κίνδυνο για τη χώρα μας σε συνδυασμό με τη χρήση του ονόματος «Μακεδονία», θεωρούμαστε είτε παρανοϊκοί, είτε γραφικοί, είτε εθνικιστές. Πάντα «ελαφρά τη καρδία» αποδίδονται τέτοιοι χαρακτηρισμοί, διότι το να μπεις σε μια αναλυτική παρόμοια συζήτηση για το μέλλον των Βαλκανίων είναι κουραστικό και για πολλούς βαρετό.

Έχει ο καιρός γυρίσματα…

Μια διαφορετική προσέγγιση στο «Μακεδονικό»

Διαβάστε, αν θέλετε, άρθρα του Χρύσανθου Λαζαρίδη με μια διαφορετική προσέγγιση για το «Μακεδονικό» από την Προοδευτική Πολιτική:

Πολιτικός ρεαλισμός και η… ‘λέξη του Γκαμπρόν’! / του Χρύσανθου Λαζαρίδη

Λάθος «λύση», σε λάθος πρόβλημα, τη λάθος στιγμή…

Ψυχολογική εσωτερίκευση μιας φαντασιακής ήττας

Μωραίνει ο Κύριος ή συμβαίνει κάτι άλλο στη Θεσσαλονίκη;

Διαβάστε δηλώσεις του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Άνθιμου: «Να έχουμε μια Μακεδονία όπως τη θέλουμε. Μια Μακεδονία ελληνική και ει δυνατόν με προσαρτημένα τα κομμάτια που της λείπουν. Να τα πάρουμε πίσω» και «Μας λείπει ένα κομμάτι της Μακεδονίας, το Μοναστήρι».

Ο Μητροπολίτης πιστεύει, προτείνει και διακηρύσσει αλλαγή συνόρων!!! Την ίδια εποχή που συζητείται ανεξαρτητοποίηση για το Κόσοβο, ο Μητροπολίτης προτείνει να απεμπολήσουμε ένα από τα κύρια επιχειρήματά μας για το θέμα της ονομασίας των γειτόνων. Έλεος… Οι «μαχητές» της Ελληνικής Ιστορίας δε διδάσκονται τίποτε από αυτήν; Πόσο κοντόφθαλμα και οπορτουνιστικά μπορεί να βλέπουν κάποιοι τα πράγματα…

Δυστυχώς. τόσο ο Μητροπολίτης Άνθιμος όσο και πολλές εθνικιστικές φωνές στη χώρα αποδυναμώνουν με τις θέσεις τους και τις απόψεις τους τον αγώνα της μεγάλης πλειοψηφίας των πολιτών για το όνομα της γείτονος χώρας. Αυτή ακριβώς η θέση του Μητροπολίτη, όσο και η πιθανότητα εθνικοποίησης του ονόματος Μακεδονία σε κρατικό επίπεδο και διεθνείς σχέσεις, οδηγεί μελλοντικά σε αλλαγές συνόρων. Και όλοι ξέρουμε πως γίνονται αλλαγές συνόρων, ειδικά στα Βαλκάνια… Δεν έχω πρόβλημα να πολεμήσω (για τα ιδανικά μου, για την πατρίδα μου, για την οικογένειά μου, για την περιουσία μου, για την ελευθερία μου), αλλά δε θέλω να πολεμήσω με τέτοιες πολιτικές και πνευματικές ηγεσίες, ούτε για να «πάρουμε την Πόλη». Ή το Μοναστήρι…

Ίσως το ΚΚΕ να έχει δίκιο: δεν είναι πλέον γραφικοί, είναι επικίνδυνοι… Δεν αναγνωρίζω σε όλους αυτούς το δικαίωμα να πρωτοστατούν στην προσπάθεια για το ζήτημα του ονόματος και τις επεκτατικές βλέψεις της γείτονος χώρας. Είμαστε πολλοί και έχουμε άλλες απόψεις, που δεν τις εκφράζουν όλοι αυτοί.

Επιμύθιο: Τον Άνθιμο τον εξέλεξαν οι Συνοδικοί Μητροπολίτες. Σε εκείνους απολογείται μόνο, όχι σε εμάς, τους πολίτες. Απαιτώ λοιπόν, αφού δεν έχω λόγο στα έργα του, ούτε καν διαμέσου αντιπροσώπων μου (Βουλή) να μην είναι και να μην λέγεται δημόσιος λειτουργός. Για το αν το έργο του είναι χριστιανικό, ποιμαντικό, πνευματικό και Πατερικό, αφήνω την Ιερά Σύνοδο να κρίνει. Δε μου πέφτει λόγος για τα εσωτερικά της Εκκλησίας. Ζητώ όμως να μη πέφτει λόγος της Εκκλησίας στην επίσημη πολιτική της χώρας. Και σημειώνω: δεν αμφισβητώ το δικαίωμα κανενός, ούτε των αρχικληρικών, να λένε την άποψή τους. Αμφισβητώ όμως ότι υπάρχει δικαίωμα δημοσίων υπαλλήλων να ακολουθούν δική τους πολιτική. Αν ο υπάλληλος της Εφορίας δεν εξυπηρετούσε έναν αλλοδαπό, το ίδια θα του έλεγα… Επομένως, διαχωρισμός κράτους – εκκλησίας τώρα!