Golden ή rotten boys; κράτος και τραπεζικό σύστημα

Golden ή rotten boys: είναι αυτό το δίλημμα;

Golden boys (χρυσά αμειβόμενοι ιδιωτικοί υπάλληλοι) ή rotten boys (διεφθαρμένοι κρατικοδίαιτοι αξιωματούχοι): είναι αυτό το δίλημμα;

Η Φιλελεύθερη Συμμαχία σε προηγούμενη ανακοίνωσή της είχε προτείνει συγκεκριμένο πλαίσιο αρχών για πραγματική έξοδο του τραπεζικού συστήματος από την κρίση. Δυστυχώς στο μεταξύ διάστημα η κυβέρνηση και η αντιπολίτευση κινήθηκαν στην αντίθετη κατεύθυνση από αυτή της εξυπηρέτησης των συμφερόντων των πολιτών.

Ποιο συγκεκριμένα, το νομοσχέδιο που κατέθεσε η κυβέρνηση για την «ενίσχυση της ρευστότητας της οικονομίας και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης» προβλέπει ενίσχυση της ρευστότητας των τραπεζών κα υποχρεώνει όποια τράπεζα κάνει χρήση των μέτρων ρευστότητας να πραγματοποιήσει και αύξηση κεφαλαίου, με συμμετοχή του Δημοσίου, είτε τη χρειάζεται είτε όχι! Με τον τρόπο αυτό επιβάλλεται η συμμετοχή εκπροσώπου του ελληνικού δημοσίου στα διοικητικά συμβούλια των ιδρυμάτων με δικαίωμα αρνησικυρίας σε θέματα διανομής κερδών και παροχών προς τα στελέχη των πιστωτικών ιδρυμάτων. Ο κ. Παπανδρέου με μεγαλύτερη ειλικρίνεια προχώρησε ένα βήμα παραπέρα καλώντας «όπου χρειαστεί, το Δημόσιο να παρέμβει αγοράζοντας μετοχές, κάνοντας -για να μην κρυβόμαστε- μερική κρατικοποίηση, αποκτώντας λόγο στη στρατηγική και τη διαχείριση».

Με αφορμή λοιπόν την κρίση, το κράτος επιδιώκει να μετατραπεί σε συνδιοικητή-μεγαλομέτοχο των ιδιωτικών πιστωτικών ιδρυμάτων της χώρας. Πολλοί παρουσιάζουν αυτή την εξέλιξη σαν θετική καθώς το «καλό κράτος» θα βάλει τις τράπεζες στην υπηρεσία της κοινωνίας και θα περιορίσει την απληστία των golden boys. Είναι όμως έτσι;

Η Φιλελεύθερη Συμμαχία καλεί τον ενημερωμένο πολίτη να αναλογιστεί που οδηγήθηκαν τα ασφαλιστικά ταμεία από το «καλό κράτος» στα οποία ασκούσε και συνεχίζει να ασκεί ασφυκτικό έλεγχο. Η Φιλελεύθερη Συμμαχία υπενθυμίζει ότι ούτε η εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος, ούτε ο κυβερνητικός επίτροπος, ούτε η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, ούτε η πολιτική ηγεσία εμπόδισαν τα rotten boys, δηλαδή τα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων των Ασφαλιστικών Ταμείων να εξανεμίσουν τα αποθεματικά και να οδηγήσουν τα ταμεία στη κατάρρευση.

Αφού λοιπόν το «καλό κράτος» δεν έσωσε τα ασφαλιστικά ταμεία, χαρίζει σε μοναστήρια δημόσιες εκτάσεις, φορολογεί χωρίς να δίνει λογαριασμό, γιατί να πιστέψουμε ότι θα σώσει το τραπεζικό σύστημα; Για τη Φιλελεύθερη Συμμαχία η μετατροπή του κράτους σε συνδιοικητή-μεγαλομέτοχο των ιδιωτικών πιστωτικών ιδρυμάτων της χώρας θα θέσει σε κίνδυνο τη λειτουργία τους και, όπως έγινε με τα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων, θα θέσει σε κίνδυνο τις αποταμιεύσεις των πολιτών σε αυτά.

Η αδυναμία κυβέρνησης και αντιπολίτευσης να προτείνουν σχέδιο εξόδου από τη κρίση αποδεικνύει ότι το πραγματικό πρόβλημα της χώρας είναι καταρχήν πρόβλημα επάρκειας του πολιτικού προσωπικού της. Ακόμα όμως και αν είχαν την ικανότητα να προτείνουν ένα, τεχνικά επαρκές, σχέδιο αντιμετώπισης της τραπεζικής κρίσης η υλοποίηση του θα είχε τα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτέλεσμα εφόσον το κράτος παραμένει τεράστιο, αναποτελεσματικό και διεφθαρμένο.

Η Φιλελεύθερη συμμαχία κατέθεσε σε προηγούμενη ανακοίνωσή της συγκεκριμένο πλαίσιο αρχών για πραγματική έξοδο του τραπεζικού συστήματος από την κρίση. Είναι όμως προφανές ότι η υλοποίηση αυτού του πλαισίου από το κράτος προϋποθέτει τη μετατροπή του σε αποτελεσματικό εγγυητή των συμφερόντων των πολιτών. Η Φιλελεύθερη Συμμαχία προτείνει στο πολιτικό της πρόγραμμα όλα εκείνα τα μέτρα που θα κάνουν πραγματικότητα αυτό το στόχο.

Όχι στην κοροϊδία των νέων για το ασφαλιστικό

Μπροστά στην επαπειλούμενη κατάρρευση τουλάχιστον 2 μεγάλων ασφαλιστικών ταμείων όπως ο Οργανισμός Ασφάλισης Ελευθέρων (!) Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ) και του Ταμείου Πρόνοιας των Δημοσίων Υπαλλήλων, το κράτος και το πολιτικό σύστημα της χώρας ευθέως μας κοροϊδεύει και μας κρύβει την αλήθεια. Μας κοροϊδεύει γιατί προσπαθεί να μας πείσει ότι τα μέτρα που παίρνει για το ασφαλιστικό μπορούν να δώσουν λύση. Όλοι ξέρουμε ότι αυτό δεν είναι αλήθεια, διότι τα μέτρα απλώς μεταφέρουν το πρόβλημα κατά μερικά χρόνια αργότερα. Όλοι ξέρουμε ότι με βάση τα δημογραφικά δεδομένα στο μέλλον οι εργαζόμενοι θα είμαστε λιγότεροι από τους συνταξιούχους.

Μας κοροϊδεύει διότι φαίνεται ότι σε στιγμές κρίσης (όπως με τις τράπεζες σήμερα) μπορούν και αποφασίζουν να δανειστούν, εκτός δημοσιονομικών κανόνων. Τους πληροφορούμε λοιπόν ότι για εμάς τους νέους το ετοιμόρροπο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας αποτελεί ΣΗΜΕΡΑ μια τεράστια ΚΡΙΣΗ. Μία κρίση που απαιτεί τώρα ΑΛΛΑΓΗ, μια λέξη που τόσο ρηχά φρόντισαν κάποιοι να υιοθετήσουν εξ Αμερικής αλλά φρόντισαν να μην ασχοληθούν με το περιεχόμενό της – τουλάχιστον στο ασφαλιστικό. Έχοντας συναίσθηση των ευθυνών μας, δε μπορούμε να ζητούμε να δανειστεί το κράτος αλλά απαιτούμε μια άλλη πολιτική που να διασφαλίζει τις εισφορές μας στο μέλλον!

Κράτος και πολιτικό προσωπικό μας κρύβουν την αλήθεια ότι βασικός λόγος διατήρησης του υφιστάμενου συστήματος με τα κρατικά ελεγχόμενα ταμεία είναι το βόλεμα, σε έμμισθες ή αποζημιούμενες θέσεις, πολιτικών-κομματικών φίλων, συνδικαλιστών και κολλητών. Μας κρύβουν ότι βασικός λόγος της διατήρησης του υφιστάμενου συστήματος οικονομικής διαχείρισης των ταμείων για πολλά χρόνια είναι η συν-διαχείριση με άλλους οικονομικούς πόρους του κράτους προκειμένου να διασφαλίζεται μία, εκτός προϋπολογισμού, ευχέρεια χρηματοοικονομικών κινήσεων.

Τα κράτος και το σημερινό πολιτικό προσωπικό όλων των κοινοβουλευτικών κομμάτων θέλουν να ρίξουν το βάρος του ασφαλιστικού ζητήματος στις επόμενες δεκαετίες, για να γλιτώσουν τις δύσκολες, προς το κομματικό ακροατήριό τους, αποφάσεις σήμερα! Θέλουν να υποθηκεύσουν το μέλλον της σημερινής νέας γενιάς, διότι όταν θα έρθει η ώρα της δικής μας συνταξιοδότησης αυτοί δεν θα είναι πια μαζί μας!

Το κράτος και το πολιτικό προσωπικό μας κοροϊδεύουν όταν μας μιλάνε για οικονομίες κλίμακας και μείωση λειτουργικών δαπανών ως λύσεις στο υφιστάμενο σύστημα. Σημειώνω ότι τα έξοδα των ταμείων (συμπεριλαμβανομένων των αμοιβών και μισθών) δεν καλύπτονται από το κράτος αλλά από τις εισφορές μας! Με όσες ενοποιήσεις ταμείων έγιναν, και αυτής και της προηγούμενης κυβέρνησης, δεν παρατηρήθηκε πουθενά εξοικονόμηση πόρων αλλά αντίθετα η σπατάλη συνεχίστηκε. Στον τελευταίο μάλιστα ασφαλιστικό νόμο, ενώ κύριο επιχείρημα ήταν η μείωση των δαπανών, αποφασίστηκε το ευτράπελο: η ενοποίηση αφορά μόνο τον τίτλο των ταμείων, αλλά οι δομές του κάθε ταμείου παραμένουν ανεξάρτητες όπως πριν, ως οργανικές μονάδες του νέου ταμείου! Και μας κοροϊδεύουν διπλά, αφού αντί για εξοικονόμηση των πόρων, έστω στις αμοιβές των διοικήσεων, αποφασίζουν αύξηση των αποζημιώσεων και των αμοιβών του κομματικού στρατού που στελεχώνει τις διοικήσεις των ταμείων!

Το σημαντικότερο όμως που φοβούνται όλοι να παραδεχθούν είναι την νομική και πραγματική αλήθεια: με βάση την ασφαλιστική νομοθεσία οι εισφορές που αποδίδει ο καθένας μας στα ασφαλιστικά ταμεία (εργαζόμενοι, εργοδότες, αυταπασχολούμενοι κλπ) καθώς και οι περίφημοι «κοινωνικοί πόροι» (όπως το αγγελιόσημο) ανήκουν όχι στους ίδιους τους ασφαλισμένους αλλά στα ταμεία! Το σημερινό νομικό πλαίσιο στην πραγματικότητα αφαιρεί από τον καθένα μας τα χρήματα των εισφορών του. Κανένας δε μας διασφαλίζει ότι τα λεφτά που αποδίδουμε θα μπορέσουμε κάποτε να τα πάρουμε ως σύνταξη. Και το μόνο που τολμούν να πουν είναι ότι οι συντάξεις είναι εγγυημένες από το κράτος. Αλλά αυτό είναι ένα μεγάλο ψέμα, με βάση τις δημοσιονομικές κατευθύνσεις, σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα… Καταλάβατε; Τα χρήματά μας δε μας ανήκουν! Και κανείς δεν έχει την τόλμη να το παραδεχθεί ευθέως!

Οι νέοι της χώρας σήμερα θέλουμε απλά να μην είμαστε οι μόνοι που θα επωμιστούμε το κόστος (οικονομικό και κοινωνικό) των βέβαια επερχόμενων αλλαγών και των σημερινών καθυστερήσεων. Ειδικά όταν οι προηγούμενες γενιές χρησιμοποίησαν το υπάρχον σύστημα, δε γίνεται τις όποιες λάθος επιλογές να τις χρεωθούν οι γενιές που έρχονται, διότι ευθύνονται κατά τεκμήριο λιγότερο. Δεν είναι δυνατό στο μέλλον οι σημερινοί νέοι να αναλάβουν το σύνολο των συνταξιοδοτικών υποχρεώσεων των μεγαλύτερων ηλικιακά, καθώς η αναλογία εργαζομένων – συνταξιούχων θα είναι για εμάς δυσμενέστατη. Οι λύσεις που θα συζητηθούν και θα πρέπει ΤΩΡΑ να προκριθούν, οφείλουν να δίνουν οπωσδήποτε μακρόχρονη προοπτική στο ασφαλιστικό σύστημα, που θα περιλαμβάνει σενάρια και λύσεις για τα επόμενα τουλάχιστον 40-50 χρόνια και όχι απλές διαχειριστικές λύσεις για τα επόμενα 15-20 χρόνια, όπου θα ξανακληθούμε εμείς οι ίδιοι να αποφασίσουμε τότε επώδυνες λύσεις σε ένα ακόμη πιο δύσκολο πλαίσιο. Και είναι φυσικά απαραίτητο, οι όποιες αναλυτικές και τεκμηριωμένες προτάσεις γίνουν, να περιλαμβάνουν σενάρια και προβολές (με τα σημερινά δεδομένα βέβαια) για την εποχή που οι σημερινοί νέοι θα είναι ώριμοι και κοντά σε συντάξιμη ηλικία.

Είναι μάλλον αυτονόητο ότι αν το κράτος θέλει να εγγυηθεί τις συντάξεις σε ένα σάπιο και ετοιμόρροπο ασφαλιστικό σύστημα μπορεί να το κάνει. Αλλά όχι εις βάρος των νέων. Αντί να μεταθέτει τις υποχρεώσεις που θέλει να αναλάβει για αργότερα, ας το κάνει τώρα (έστω με έναν χρονικό ορίζοντα). Ας αναλάβει τις μαύρες τρύπες και ας αποφασίσουμε με έναν σοβαρό και τεκμηριωμένο διάλογο ένα βιώσιμο με βάση τα δημογραφικά δεδομένα σύστημα. Ένα σύστημα που θα διασφαλίζει ότι ο καθένας μας θα μπορεί να γευθεί το προϊόν του κόπου και του μόχθου του.

Ας αντικαταστήσουμε το σημερινό ασφαλιστικό σύστημα με ένα μεικτό σύστημα που θα διασφαλίζει μακροπρόθεσμα τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος. Ένα τέτοιο νέο μεικτό σύστημα ασφάλισης θα μπορούσε να βασίζεται σε δύο πυλώνες όπου ο καθένας μας θα συμμετείχε, έναν αναδιανεμητικό και έναν κεφαλαιοποιητικό. Ο αναδιανεμητικός πυλώνας θα αφορούσε ένα υποχρεωτικό δημόσιο πρόγραμμα συνταξιοδότησης με στόχο την ανακατανομή του εισοδήματος υπέρ των οικονομικά ασθενέστερων, διασφαλίζοντας μια ελάχιστη εγγυημένη σύνταξη για όλους τους Έλληνες πολίτες ανεξάρτητα προηγούμενου εργάσιμου βίου και εισφορών. Ο κεφαλαιοποιητικός πυλώνας θα αφορούσε ιδιωτικά (ή ημι-κρατικά για μια μεταβατική περίοδο) συνταξιοδοτικά προγράμματα, υποχρεωτικά για το σύνολο των εργαζομένων, τα οποία θα στηρίζονται στις αρχές της ανταποδοτικότητας, του ανταγωνισμού και της ατομικής ευθύνης.

Επιτέλους ας σταματήσει το ψέμα, η υποκρισία και η κοροϊδία! Ας κάνουμε μια σοβαρή και τεκμηριωμένη συζήτηση και ας πάρουμε αποφάσεις που θα δίνουν πραγματικές λύσεις. Φτάνει πια η εξυπηρέτηση συμφερόντων και το βόλεμα. Οι ανάγκες είναι επιτακτικές και χρειάζονται λύσεις. Είμαστε το παρόν και μέλλον – και το μέλλον δεν μπορεί να περιμένει…

Θοδωρής Καραουλάνης

Αντιπρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Νεολαίας και ιδρυτικό μέλος της Φιλελεύθερης Συμμαχίας

Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε:

Στο e-rooster (http://e-rooster.gr/11/2008/1011)

Στο press-gr (http://press-gr.blogspot.com/2008/11/blog-post_08.html)

Στο troktiko (http://troktiko.blogspot.com/2008/11/blog-post_5072.html)

Στη Φιλελεύθερη Αθήνα (http://athina.greekliberals.net/0010000006)

Στη Φιλελεύθερη Αττική (http://attiki.greekliberals.net/0010000062)

Στη Φιλελεύθερη Ρούμελη (http://stereaellada.greekliberals.net/0010000026)

σχόλια και προτάσεις για την κρίση των χρηματαγορών

Οικονομική κρίση: επενδύουν στον φόβο και το ψέμα για να συγκαλύψουν τις ευθύνες.

Η Φιλελεύθερη Συμμαχία σε ανακοίνωσή της καταγγέλλει την επιχείρηση παραπλάνησης των Ελλήνων πολιτών από πολιτικούς, δημοσιογράφους και κάθε είδους δημοσιολόγους που με αφορμή την οικονομική κρίση πανηγυρίζουν γιατί τάχα ο κρατισμός πήρε τη ρεβάνς έναντι των ανοικτών και ελεύθερων αγορών.

Τα στελέχη της αριστεράς, της «λαϊκής δεξιάς» και της ακροδεξιάς, ενώ πανηγυρίζουν, δεν παραλείπουν να καλλιεργούν τον φόβο στους πολίτες με τρομοκρατικές προβλέψεις για επικείμενες οικονομικές καταστροφές και κοινωνικές αναστατώσεις. Κοινός πολιτικός στόχος των κρατιστών όλων των κομμάτων της χώρας είναι η συγκάλυψη της χρεοκοπίας της μοναδικής πολιτικής που όλοι μαζί εφάρμοσαν πιστά τα τελευταία τριάντα χρόνια στην Ελλάδα. Μιας πολιτικής που οδήγησε στην εκτρωματική διόγκωση ενός  διεφθαρμένου, σπάταλου και αυταρχικού κράτους.

Την παρέμβαση αυτού του άθλιου κράτους ζητούν πολιτικοί από όλο το ελληνικό πολιτικό φάσμα για να «ρυθμιστεί» η αγορά, να ασκηθεί «κοινωνική πολιτική» και να αντιμετωπιστεί η κρίση. Εκπρόσωποι της «λαϊκής δεξιάς» όπως οι κ. Παναγιωτόπουλος, Τσιτουρίδης και Μανώλης, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ κ. Παπανδρέου, οι κ. Τσίπρας και Αλαβάνος, ο κ. Καρατζαφέρης  και η κ. Παπαρήγα προτείνουν «κοινωνικό έλεγχο» του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Τι εννοούν άραγε; Προτείνουν κάτι αντίστοιχο με τον «κοινωνικό έλεγχο» των ασφαλιστικών ταμείων; Διασφάλισε ο «κοινωνικός έλεγχος» των –πάντα κρατικών- ασφαλιστικών ταμείων τα αποθεματικά τους και με τι αποτελεσματικότητα κινήθηκαν οι διορισμένοι από τα κόμματα ως εντεταλμένοι για τη προάσπιση των συμφερόντων των ασφαλισμένων;

Η Φιλελεύθερη Συμμαχία φέρνει ως παράδειγμα «κοινωνικού ελέγχου» το ασφαλιστικό ταμείο Τ.Ε.Α.Δ.Υ. στο οποίο ο «κοινωνικός έλεγχος» ασκείται, όπως σε όλα τα ασφαλιστικά ταμεία, από συνδικαλιστές που αποτελούν σχεδόν το 50% του Δ.Σ. (ΠΑΣΚΕ 2 μέλη, ΔΑΚΕ 2 μέλη, ΠΑΜΕ 1 μέλος και Αυτόνομη Παρέμβαση του Συνασπισμού 1 μέλος). Όλοι αυτοί, μαζί με τους υπόλοιπους κομματικούς εγκάθετους που διόρισε η κυβέρνηση στο Δ.Σ. του ασφαλιστικού ταμείου ψήφιζαν πάντα ομόφωνα τις αποφάσεις για αγορές ομολόγων υψηλού κινδύνου και αποδέχονταν αδιαμαρτύρητα τις παρανομίες. Η άσκηση «κοινωνικού ελέγχου» από όλους αυτούς κόστισε στους ασφαλισμένους 240 εκατομμύρια ευρώ που χάθηκαν λόγω επενδύσεων σε «τοξικά» ομόλογα. Για αυτόν τον «κοινωνικό έλεγχο»  όχι μόνο δεν μπήκε κανείς στη φυλακή, αλλά αντίθετα, οι «κοινωνικοί ελεγκτές» χρεώνουν στον «νεοφιλελευθερισμό» τη λεηλασία που οι ίδιοι οργάνωσαν και εκτέλεσαν σε βάρος των ασφαλισμένων. Ενθαρρυμένοι από την ατιμωρησία και εκμεταλλευόμενοι τη διεθνή κρίση, κάνουν ένα βήμα παραπέρα προτείνοντας την επέκταση του «κοινωνικού ελέγχου» στο σύνολο του χρηματοπιστωτικού συστήματος, δηλαδή τη πλήρη σοβιετοποίηση της οικονομίας …

Η Φιλελεύθερη Συμμαχία, με αίσθημα ευθύνης έναντι των πολιτών, θεωρεί ότι η αντιμετώπιση της κρίσης δεν μπορεί να γίνει από αυτούς που υπερασπίζονται τη συνέχιση της λεηλασίας των χρημάτων των φορολογουμένων.

Η Φιλελεύθερη Συμμαχία δεν έχει καμιά εμπιστοσύνη στους μηχανισμούς του Ελληνικού κράτους καθώς αποδεικνύονται διαβρωμένοι από διακομματικές ομάδες που λειτουργούν προς ίδιον όφελος και σε βάρος των συμφερόντων των πολιτών. Για τους λόγους αυτούς, μόνο η μεταφορά ρυθμιστικών και εποπτικών αρμοδιοτήτων από το Ελληνικό κράτος στους Ευρωπαϊκούς θεσμούς αποτελεί αποτελεσματική πολιτική προάσπισης των συμφερόντων των Ελλήνων πολιτών.  Η Φιλελεύθερη Συμμαχία θεωρεί ότι οποιεσδήποτε προτάσεις για έξοδο από τη κρίση θα ναυαγήσουν αν δεν βασίζονται στις παρακάτω αρχές:

• Η ελεύθερη αγορά στο τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών επιτυγχάνεται όταν διασφαλίζεται η διαφάνεια των χρηματοπιστωτικών προϊόντων ώστε οι αγοραστές τους να γνωρίζουν εκ των προτέρων τους κινδύνους που αναλαμβάνουν.
• Η έκθεση ενός πιστωτικού ιδρύματος σε υπερβολικούς κινδύνους δεν θα πρέπει να ζημιώνει παρά μόνο τους μετόχους του και τα ανώτατα στελέχη του. Κάθε πολίτης ή πιστωτικό ίδρυμα δικαιούνται να επιδιώκουν μέγιστα κέρδη εκτιθέμενοι σε μέγιστους κινδύνους εφόσον δεν μετακυλούν τις επιπτώσεις των επιλογών τους σε άλλους. Σε κάθε περίπτωση οι ζημιές ενός πιστωτικού ιδρύματος λόγω της έκθεσής του σε κινδύνους δεν θα πρέπει να έχουν επιπτώσεις στους καταθέτες του ή στους φορολογούμενους πολίτες.
• Η πτώχευση ενός χρηματοπιστωτικού ιδρύματος θα πρέπει να συνεπάγεται την εξαγορά του από άλλο και όχι τη κρατικοποίησή του. Οι κρατικοποιήσεις ζημιογόνων τραπεζών συνιστούν απαράδεκτη κρατική παρέμβαση που ιδιωτικοποιεί τα κέρδη και κοινωνικοποιεί τις ζημιές.
• Η ελεύθερη αγορά στο τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών θα τονώσει την ανάπτυξη εφόσον υπάρχει υγιής ανταγωνισμός μεταξύ των τραπεζών και η σχετική αγορά δεν κυριαρχείται από κρατικά ή ιδιωτικά μονοπώλια.
• Η υλοποίηση των ανωτέρω απαιτούν ρυθμίσεις που θα πρέπει να θεσπιστούν από Ανεξάρτητη Αρχή που θα λειτουργεί σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και η οποία θα είναι υπεύθυνη για την εποπτεία της συμμόρφωσης των ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων με τους ισχύοντες κανόνες.

Καταθέτοντας τις προτάσεις της αυτές η Φιλελεύθερη Συμμαχία συμμετέχει υπεύθυνα στον δημόσιο διάλογο για την εξεύρεση βιώσιμων λύσεων χωρίς ιδεοληψίες και δογματισμούς. Στο πλαίσιο αυτό η Φιλελεύθερη Συμμαχία χαιρετίζει τη πρόταση του προέδρου του Φιλελεύθερου κόμματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κ. Watson για σύσταση Ευρωπαϊκής Ανεξάρτητης Αρχής που θα εποπτεύει τη συμμόρφωση των ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων με τους ισχύοντες κανόνες, θα εγγυάται τον υγιή ανταγωνισμό τους και θα περιφρουρεί τα συμφέροντα των καταναλωτών χρηματοπιστωτικών προϊόντων σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

αλήθειες και ψέματα για τον φιλελευθερισμό

Φιλελευθερισμός: αλήθειες και ψέματα.

του Εμμανουήλ Μανωλεδάκη

αντιπροέδρου της Φιλελεύθερης Συμμαχίας

(δημοσιεύθηκε στον Ελεύθερο Τύπο, μπορείτε να το σχολιάσετε στο e-rooster.gr)

Η αφορμή για να γραφτεί αυτό το άρθρο δόθηκε από την εμφάνιση στον Ελεύθερο Τύπο της 16^ης Ιουλίου 2008 του άρθρου του κ. Μελετόπουλου με τίτλο «Οικονομικός φιλελευθερισμός και κοινωνικό κράτος» το οποίο στη συνέχεια αναδημοσιεύθηκε και στον δικτυακό τόπο της «Προοδευτικής πολιτικής».

Το άρθρο αυτό ξεκινά με τη σωστή διαπίστωση ότι, «όπως όλες οι ιδεολογικού χαρακτήρα συζητήσεις στη χώρα μας, έτσι και η συζήτηση περί του βέλτιστου οικονομικού συστήματος χαρακτηρίζεται από υπερβολές, αγκυλώσεις, στερεότυπα και διαστρέβλωση των εννοιών.» Δυστυχώς όμως η συνέχεια του άρθρου επιβεβαιώνει τον κανόνα αυτό και ο συγγραφέας του υποκύπτει στις υπερβολές, τις αγκυλώσεις, τα στερεότυπα και τη διαστρέβλωση των εννοιών που ο ίδιος θέλησε να αποφύγει. Υποκύπτει δηλαδή στα στερεότυπα που κυριάρχησαν τις τελευταίες δεκαετίες και που θέλουν τον φιλελευθερισμό και τους Έλληνες εκπροσώπους του να διακατέχονται από (α) αδιαφορία για το εθνικό συμφέρον (β) εξιδανίκευση της αγοράς ως ενός τέλεια αυτορρυθμιζόμενου συστήματος και (γ) μία ολοκληρωτική απόρριψη της κοινωνικής δικαιοσύνης.

Κατά τη γνώμη του υπογράφοντος είναι αντιδεοντολογικό και απαράδεκτο να αποδίδονται διαστρεβλωμένες –και κάποιες φορές αντεστραμμένες στο αντίθετό τους- οι θέσεις που κατά καιρούς διατύπωσαν οι Έλληνες φιλελεύθεροι για να «αποδειχθούν» εύκολα στη συνέχεια οι διαβολικές τους επιδιώξεις. Όμως η δαιμονοποίηση αυτή δεν προάγει τον διάλογο, ακυρώνει αναγκαίες πολιτικές συγκλίσεις και συνεργασίες που έχει ανάγκη ο τόπος και δεν βοηθά στην ανανέωση του πολιτικού σκηνικού.

Φιλελευθερισμός και εθνικό συμφέρον

Για τους φιλελεύθερους το κράτος-έθνος αποτελεί αναχρονισμό στο βαθμό που δεν αναγνωρίζει τον διαφορετικό εθνικό αυτοπροσδιορισμό κάποιων πολιτών του, που επιβάλλει περιορισμούς προς όφελος μιας θρησκείας ή γλώσσας, που ορθώνει κάθε είδους προστατευτικά τείχη για να μην αλωθούν τα εθνικά μονοπώλια από «ξένους», που καλλιεργεί συγκεκριμένους εθνικούς μύθους… Αυτό το κράτος-έθνος που βασιζόταν στην ιδεοληψία της φυλετικής, θρησκευτικής και γλωσσικής ομοιογένειας και καθαρότητας ευθύνεται για τις εθνοκαθάρσεις του 20ού αιώνα, με ποιο πρόσφατο παράδειγμα αυτό της Γιουγκοσλαβίας. Για αυτόν τον τύπου εθνικού-κράτους οι Έλληνες φιλελεύθεροι, πράγματι, αισθάνονται αποστροφή. Αυτή η αποστροφή για τον συγκριμένο τύπο κράτους-έθνους ερμηνεύεται από τους διαστρεβλωτές του φιλελευθερισμού σαν αδιαφορία των Ελλήνων φιλελευθέρων για το εθνικό συμφέρον. Είναι όμως έτσι, ή έτσι βολεύει τους πολέμιούς του;

Για τους φιλελεύθερους συλλογικές έννοιες όπως το «Έθνος» δεν δικαιολογούν δικαιώματα περισσότερα και πέραν αυτών που έχει το κάθε μέλος του συγκεκριμένου «Έθνους» ξεχωριστά. Η προσέγγιση αυτή μπορεί να αποτελέσει τη βάση για ένα νέο εθνισμό, που τοποθετείται στον αντίποδα του εθνικισμού, και που αποτελεί το μόνο πλαίσιο που εγγυάται την πλήρη εφαρμογή των ατομικών δικαιωμάτων στις σύγχρονες πολυεθνικές, πολυφυλετικές κοινωνίες. Ο νέος εθνισμός αποτελεί και τη μόνη ρεαλιστική λύση στην αλλαγή της πληθυσμιακής συγκρότησης των κοινωνιών δίνοντας στους κάθε λογής εθνικά αυτοπροσδιοριζόμενους πολίτες να αντιλαμβάνονται την ένταξή τους στο «Έθνος» όχι σε κάποια κοινή καταγωγή, θρησκεία, ράτσα ή παράδοση, αλλά σαν συμπερίληψή τους σε ένα σύστημα κανόνων που προστατεύει τα ατομικά τους δικαιώματα και ελευθερίες. Δείγμα αυτού του νέου εθνισμού αποτελούν δυτικά κράτη-«Έθνη» όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Αυστραλία στα οποία η «εθνική» συνείδηση παραπέμπει σε ένα κοινό αίσθημα αποδοχής συγκεκριμένων αξιών και κανόνων που υπαγορεύει το Σύνταγμα και οι νόμοι και που προστατεύουν το δικαίωμα του κάθε ένα να αισθάνεται πχ. Ελληνοαμερικάνος και να παρελαύνει, ενώπιον επισήμων του ελληνικού κράτους, κραδαίνοντας ελληνικές σημαίες στην 5^η λεωφόρο της Νέας Υόρκης την 25^η Μαρτίου κάθε χρόνου.

Αυτού του τύπου το εθνικό συμφέρον υπερασπίστηκαν στους παγκόσμιους πολέμους που συμμετείχαν, για παράδειγμα, οι αμερικανοί στρατιώτες δηλαδή από κοινού Έλληνες, Ινδιάνοι, Αφροαμερικάνοι, Ιρλανδοί, Ισπανόφωνοι, Ιταλοί και άλλοι που πέραν της κοινής στρατιωτικής στολής που φορούσαν ήξεραν ότι πολεμούσαν κατά ενός ολοκληρωτισμού που αν επικρατούσε θα τους καταργούσε, μεταξύ άλλων, το δικαίωμα να αυτοπροσδιορίζονται ελεύθερα όπως επιθυμούν, να τηρούν ελεύθερα τις παραδόσεις τους και να ευημερούν στα πλαίσια ενός συστήματος που δίνει αδιάκριτα σε όλους ίσες ευκαιρίες και εγγυάται την ισότητα απέναντι στον Νόμο. Αυτή είναι για τους φιλελεύθερους η σύγχρονη έννοια του εθνικού συμφέροντος και για αυτό το εθνικό συμφέρον προτείνουν συγκεκριμένα μέτρα περιφρούρησής του.

Το εθνικό συμφέρον, για τους φιλελεύθερους, εμπεριέχει την προάσπιση της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας μέσω αποτελεσματικής αμυντικής θωράκισής της δεδομένου ότι η προάσπιση τής εδαφικής ακεραιότητας τής χώρας αποτελεί ταυτόχρονα προάσπιση των ατομικών ιδιοκτησιών και του γεωγραφικού χώρου στον οποίο έχουν εφαρμογή τα δικαιώματα και οι ελευθερίες των πολιτών της. Οι Έλληνες φιλελεύθεροι προτείνουν σύγχρονο και αποτελεσματικό στρατό για την προστασία της χώρας από πιθανούς εξωτερικούς εχθρούς που θα επιδίωκαν την βίαιη προσάρτηση εδαφών της χώρας, σε αντίθεση με όσους αποδεικνύουν μια παρωχημένη και επικίνδυνη για την ασφάλεια της χώρας προσκόλληση σε αμυντικές δομές που εξυπηρετούν πόλεμο χαρακωμάτων του πρώτου παγκοσμίου πολέμου και όχι σύγχρονες αμυντικές ανάγκες. Για τον λόγο αυτό οι Έλληνες φιλελεύθεροι προτείνουν την κατάργηση της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας, και τη σταδιακή μετατροπή του στρατού σε επαγγελματικό, αντιλαμβανόμενοι –μόνοι στην Ελλάδα- ότι μόνο υψηλού επιπέδου επαγγελματίες μπορούν να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τη τεχνολογική πολυπλοκότητα των σύγχρονων οπλικών συστημάτων με τα οποία διεξάγονται οι σύγχρονοι πόλεμοι.

Οι Έλληνες φιλελεύθεροι θεωρούν ότι το εθνικό συμφέρον δεν περιορίζεται μόνο στην προάσπιση της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας, αλλά συμπεριλαμβάνει, προϋποθέτει και εξυπηρετείται από την ύπαρξη μιας ισχυρής οικονομίας, κοινωνικής συνοχής, ενός εμπεδωμένου κράτους δικαίου και την συμμετοχή της χώρας στους δυτικούς θεσμούς (Ευρωπαϊκή Ένωση, Συμβούλιο της Ευρώπης, ΝΑΤΟ).

Οι κατηγορίες περί των «αδιάφορων για το εθνικό συμφέρον» φιλελευθέρων παραγνωρίζουν ότι στις φιλελεύθερες ιδέες και τους φορείς τους οφείλει το νεοελληνικό κράτος την ύπαρξη του και τα φιλελεύθερα συντάγματα των πρώτων εθνοσυνελεύσεων. Οι κατηγορίες αυτές όταν απευθύνονται στους σημερινούς έλληνες φιλελεύθερους κρύβουν το μείζον πρόβλημα του καιρού μας, δηλαδή την επιδείνωση όλων των παραγόντων που συνιστούν το εθνικό συμφέρον εξαιτίας καταστροφικών πολιτικών των κυβερνήσεων των τελευταίων τριάντα ετών. Οι κατηγορίες κατά των φιλελεύθερων ως «αδιάφορων για το εθνικό συμφέρον» συσκοτίζουν τον ρόλο αυτών που αποδεδειγμένα έβλαψαν το εθνικό συμφέρον, επικαλούμενοι συνήθως την εξυπηρέτηση του, και οι οποίοι ευθύνονται για τη διάλυση της οικονομίας, τη μετατροπή της κοινωνίας σε αρένα διαμάχης παρασιτικών ομάδων, την αντικατάσταση της ισχύος του νόμου από το «δίκιο» του ισχυροτέρου και την υποβάθμιση του ρόλου της χώρας σε, απομακρυσμένη από τη Δύση, βαλκανική επαρχία. Σε αυτόν τον κατήφορο της Ελλάδας, οι φιλελεύθεροι, παλιοί και νέοι, ήταν οι μόνοι που με συνέπεια αντέδρασαν και συνεχίζουν να αντιδρούν, πληρώνοντας βαρύτατο πολιτικό κόστος.

Φιλελευθερισμός και παντοκρατορία της αγοράς

Για τους φιλελευθέρους –και όχι τους πολέμιούς τους- φιλελευθερισμός και παντοκρατορία της αγοράς (laissez–faire) δεν συμπίπτουν. Ο Χάγιεκ (The constitution of liberty, σελ. 381) σε σχετική του αναφορά επισημαίνει:

«Με άλλες λέξεις ενώ το laissez–faire θεωρεί ότι η αγορά είναι ένας τέλειος θεσμός (με τον ίδιο τρόπο που ο κομμουνισμός θεωρεί ότι το κράτος είναι ένας τέλειος θεσμός), ο φιλελευθερισμός θεωρεί ότι τέλειοι θεσμοί δεν υπάρχουν. Αποτυχίες της αγοράς (συγκεκριμένες και γνωστές) υπάρχουν και δικαιολογούν την κρατική παρέμβαση. Όμως η παρέμβαση αυτή θα πρέπει να είναι η ελάχιστα αναγκαία όχι μόνο ποσοτικά αλλά και ποιοτικά.»

Σχεδόν 200 χρόνια νωρίτερα ο Adam Smith είχε ήδη επισημάνει στον «Πλούτο των Εθνών» ότι «Επιχειρηματίες του ίδιου κλάδου σπανίως συναντώνται, ακόμα και για διασκέδαση, αλλά όταν το κάνουν, πάντοτε η συζήτηση καταλήγει σε μια συνωμοσία κατά του κοινού ή σε ένα σχέδιο αύξησης των τιμών».

H Φιλελεύθερη Συμμαχία στο πρόγραμμα της όχι μόνο αναγνωρίζει τις ατέλειες της αγοράς αλλά είναι και ο μόνος πολιτικός φορέας που προτείνει συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπισή τους. Για παράδειγμα, προτείνει τη Συνταγματική κατοχύρωση της ενίσχυσης του ανταγωνισμού και της λειτουργίας της ελεύθερης αγοράς και προτείνει μέτρα που αναβαθμίζουν την κρατική εποπτεία σε θέματα ανταγωνισμού, με αναβάθμιση και διεύρυνση της εποπτείας της Επιτροπής Ανταγωνισμού, της ΕΕΤΤ και της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας για την εξασφάλιση υγιούς ανταγωνισμού στην οικονομία, τις τηλεπικοινωνίες και την ενέργεια.

Για τη Φιλελεύθερη Συμμαχία οι ατέλειες της αγοράς συνήθως συνιστούν παραβίαση νόμων, τη τήρηση των οποίων το σημερινό αδυνατεί να επιβλέψει το ελληνικό κράτος και να εκδικάσει η ελληνική δικαιοσύνη. Βασικό πρόβλημα αποτελεί η πολυνομία που δημιουργεί ένα ασαφές κανονιστικό πλαίσιο που εμποδίζει τη δράση των ελεγκτικών μηχανισμών του κράτους και το οποίο επιτρέπει στους παρανομούντες να κερδίζουν τις υποθέσεις, μέσω προσφυγών σε μια ανεπαρκή και εξαρτημένη από την εκτελεστική εξουσία δικαιοσύνη. H Φιλελεύθερη Συμμαχία είναι, και στο τομέα αυτό, ο μόνος πολιτικός φορέας που προτείνει μέτρα τα οποία αναβαθμίζουν τη δυνατότητα της εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας ώστε να εκπληρώσουν αποτελεσματικά τον ρόλο τους, όπως:

• κατάργηση της πολυνομίας με επαναξιολόγηση όλων των νομοθετημάτων που βρίσκονται σε ισχύ μέχρι σήμερα, κατάργηση των αλληλοσυγκρουόμενων νομοθετικών ρυθμίσεων όπως και όσων αντιβαίνουν το κοινοτικό δίκαιο, το διεθνές δίκαιο και το ελληνικό Σύνταγμα και αντικατάστασή τους από νέες διατάξεις κατάλληλα κωδικοποιημένες και εκσυγχρονισμένες.
• πλήρη αυτονόμηση της Δικαιοσύνης από παρεμβάσεις της εκτελεστικής εξουσίας και εξαρτήσεις από αυτήν, μέσω της εκλογής της ηγεσίας της από ειδική πλειοψηφία της Βουλής, τη δημιουργία δικαστικής αστυνομίας και την οικονομική της αυτάρκεια.

Πέρα από αυτό το, πολύ σημαντικό, γενικό πλαίσιο λειτουργίας της ελεύθερης οικονομίας και της πρόληψης των όποιων στρεβλώσεων της ας δούμε πόσο πιστεύουν οι φιλελεύθεροι στη «παντοκρατορία της αγοράς» στα ειδικά ζητήματα, χρησιμοποιώντας σαν παράδειγμα τα μέτρα που προτείνουν για το ασφαλιστικό. Οι προτάσεις της Φιλελεύθερης Συμμαχίας, όπως κατατίθενται στο πρόγραμμα της, για την επίλυση του ασφαλιστικού προβλήματος είναι οι παρακάτω:

1. Κάθε Έλληνας πολίτης υποχρεούται να καταθέτει σε ειδικού τύπου λογαριασμό τράπεζας ή ασφαλιστικού ιδρύματος (δημόσιου ή ιδιωτικού) της επιλογής του τις ασφαλιστικές του εισφορές, καθ’ όλη τη διάρκεια του εργασιακού του βίου. Στον ίδιο λογαριασμό κατατίθενται και οι εργοδοτικές εισφορές. Οι ασφαλιστικές εισφορές κάθε ασφαλισμένου και οι εργοδοτικές εισφορές υπέρ αυτού αποτελούν ατομική ιδιοκτησία του ασφαλισμένου, οι οποίες εάν δεν εισπραχθούν στο σύνολό τους λόγω πρόωρου θανάτου, μεταβιβάζονται στους νόμιμους κληρονόμους.
2. Το συντάξιμο όριο ηλικίας είναι αυτό που προσδιορίζει ελεύθερα ο εργαζόμενος στο ασφαλιστήριο συμβόλαιό του και σχετίζεται άμεσα με το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών του. Κατά συνέπεια, υπερβολικά αυξημένες εισφορές μπορούν να συνεπάγονται εξαιρετικά πρόωρη συνταξιοδότηση ή αντίστροφα, οι μειωμένες εισφορές να συνεπάγονται καθυστερημένη συνταξιοδότηση.
3. Κάθε Έλληνας και Ελληνίδα δικαιούται μια ελάχιστη εγγυημένη σύνταξη στο πλαίσιο του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Η υλοποίηση του μέτρου αυτού γίνεται μέσω της κάλυψης από το κράτος της διαφοράς μεταξύ της σύνταξης του ασφαλιστικού φορέα και του ποσού του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, εφόσον η πρώτη είναι χαμηλότερη.
4. Επί πλέον της παροχής της αυτής, ο κάθε πολίτης θα είναι ελεύθερος να κερδίζει με οποιοδήποτε νόμιμο τρόπο οποιοδήποτε επιπλέον εισόδημα. Η συνταξιοδότηση ενός εργαζομένου δεν θα τον υποχρεώνει σε αυτόματη και αναγκαστική αποχή από κάθε εργασία. Ο συνταξιούχος θα μπορεί να εργάζεται, εφόσον φυσικά του προσφέρεται εργασία (όχι όμως στο δημόσιο), για να συμπληρώνει τη σύνταξή του.
5. Τα ασφαλιστικά ιδρύματα και οι τράπεζες που θα πιστοποιούνται από το κράτος ώστε να διαθέτουν τους ειδικού τύπου ασφαλιστικούς λογαριασμούς, θα πρέπει να ανταγωνίζονται ελεύθερα μεταξύ τους για την προσέλκυση ασφαλιστικών εισφορών μέσω της παροχής πρόσθετων ωφελημάτων στους ασφαλισμένους και της παροχής πολλαπλών ασφαλιστικών προγραμμάτων. Μέσω του ανταγωνισμού αυτού οι ασφαλισμένοι θα αποσπούν σημαντικό μερίδιο των κερδών που θα απορρέουν από την διαχείριση των ασφαλίστρων από τις τράπεζες και άλλα ασφαλιστικά ιδρύματα.
6. Κάθε εργαζόμενος μπορεί να αλλάζει, υπό προϋποθέσεις, ασφαλιστικό πρόγραμμα και/ή ασφαλιστικό οργανισμό όποτε το θελήσει. Οι ασφαλιστικές συνεισφορές εργαζομένων και εργοδοτών εκπίπτουν κάθε φόρου ενθαρρύνοντας με αυτόν τον τρόπο την αποταμίευση και την ελεύθερη διαμόρφωση από κάθε εργαζόμενο του επενδυτικού του χαρτοφυλακίου και συνεπώς του συνταξιοδοτικού του μέλλοντος.
7. Τα διαθέσιμα των ασφαλιστικών ιδρυμάτων και των τραπεζών που θα πιστοποιούνται από το κράτος θα τελούν υπό την παρακολούθηση και την εγγύησή του και θα διαθέτουν ειδικό αποθεματικό ταμείο κάλυψης κινδύνου που θα είναι άμεσα διαθέσιμο στους δικαιούχους σε περίπτωση χρεοκοπίας κάποιου ασφαλιστικού ιδρύματος.
8. Έχουν μελετηθεί και είναι εφαρμόσιμα μια σειρά από μέτρα για τη μετάβαση από τη σημερινή προβληματική κατάσταση στην προτεινόμενη υγιή και αυτοσυντηρούμενη.

Μετά την ανάγνωση των παραπάνω προτάσεων γίνεται προφανής, για τον καλοπροαίρετο αναγνώστη, ο τρόπος που εισάγουν οι φιλελεύθεροι τους μηχανισμούς και θεσμούς της ελεύθερης αγοράς σε τελματωμένες καταστάσεις όπως αυτή της ασφάλισης. Χωρίς δογματισμούς και ιδεολογισμούς, η Φιλελεύθερη Συμμαχία προτείνει ρεαλιστικά και πραγματοποιήσιμα μέτρα που η εφαρμογή τους θα εξασφαλίσουν στους πολίτες ελευθερία επιλογών και παροχή υψηλής ποιότητας ασφαλιστικές υπηρεσίες, με ταυτόχρονη συμπίεση του κόστους τους λόγω ανταγωνισμού. Γίνεται επίσης προφανές ότι όποτε προτείνεται από τη Φιλελεύθερη Συμμαχία η χρήση των δυνάμεων της ελεύθερης αγοράς τότε η πρόταση αυτή συνοδεύεται από μέτρα αντιστάθμισης συγκεκριμένων κινδύνων αποτυχιών της αγοράς (π.χ. χρεοκοπίες ασφαλιστικών ιδρυμάτων) και εξασφάλισης από το κράτος ισχυρού ρυθμιστικού και εποπτικού ρόλου. Αν τα μέτρα αυτά δεν αρκούν, ή αν κάποιοι άλλοι κίνδυνοι δεν αντιμετωπίζονται, τότε η Φιλελεύθερη Συμμαχία δεν θα είχε καμιά αντίρρηση να διερευνηθούν πρόσθετα μέτρα, ή τα προτεινόμενα να αντικατασταθούν με άλλα.

Ποιός όμως, πλην των φιλελευθέρων, ενδιαφέρεται να διερευνήσει σε τόσο βάθος την αναζήτηση λύσεων, και ποιός έχει τη τεχνική δυνατότητα να το κάνει; Ποιο άλλο πολιτικό κόμμα στην Ελλάδα αντιμετωπίζει με ανάλογη υπευθυνότητα τα προβλήματα που έχουν οι πολίτες υποδεικνύοντας συγκεκριμένες λύσεις, και προβλέποντας μέτρα για πιθανές στρεβλώσεις και κινδύνους που θα προκύψουν; Δυστυχώς κανένα. Αντίθετα φαίνεται ότι αρκεί μια κατηγορία περί «παντοκρατορίας της αγοράς» για να απορριφθούν μεμιάς προτάσεις λεπτομερείς και συγκεκριμένες ώστε να δικαιολογηθεί με αυτό τον τρόπο η κενότητα λόγου, η γενικολογία και η απλούστευση. Ή μάλλον για να δικαιολογηθεί η υπεκφυγή…

Όμως η υπεκφυγή, μέσω της μη-κατάθεσης ανατρεπτικών προτάσεων, υπηρετεί τη συντήρηση της παντοκρατορίας του κρατισμού που με θρησκευτική ευλάβεια προώθησε το πολιτικό σύστημα τα τελευταία τριάντα χρόνια. Τα αποτελέσματα αυτής της, πραγματικής και όχι υποθετικής παντοκρατορίας, πληρώνουν σήμερα οι πολίτες βιώνοντας καθημερινά την ακρίβεια, τη φτώχεια και την ανεργία.

Η πολιτική και ιδεολογική αμφισβήτηση, από τους φιλελεύθερους, αυτής της παντοκρατορίας του κρατισμού αποτελεί και τη βασική αιτία των επιθέσεων που υφίστανται.

Φιλελευθερισμός και συλλογική ευημερία

Για τους φιλελεύθερους η επιδίωξη της ευτυχίας αποτελεί ένα από τα αναφαίρετα δικαιώματα κάθε ατόμου. Για την ευόδωση αυτού του στόχου οι φιλελεύθεροι προτείνουμε την ελεύθερη αγορά, την ισότητα των πολιτών έναντι του νόμου και την εμπέδωση κράτους δικαίου. Σε αυτό το πλαίσιο ο πολίτης έχει ισότητα ευκαιριών και δυνατότητα ευρύτατου φάσματος επιλογών για να διαμορφώσει ελεύθερα κάθε πτυχή της ζωής του με βάση τα προσωπικά του κριτήρια και επιθυμίες.

Αυτή η φιλελεύθερη προσέγγιση χαρακτηρίζεται ως «αντικοινωνική, ατομικιστική και εν πολλοίς εγωιστική» που συνιστά τάχα «ολοκληρωτική απόρριψη της κοινωνικής δικαιοσύνης». Η προσέγγιση αυτή χρεώνεται πολιτικά στους «Έλληνες νεοφιλελεύθερους που εμφανίσθηκαν τη δεκαετία του ’80» φωτογραφίζοντας τους Α. Ανδριανόπουλο και Σ. Μάνο, ενώ το αναδημοσιευμένο άρθρο στο ppol.gr παραπέμπει με διαδικτυακό σύνδεσμο στις ιστοσελίδες της «Φιλελεύθερης Συμμαχίας».

Οι κατηγορίες κατά των «κοινωνικά ανάλγητων» φιλελευθέρων παραγνωρίζουν το γεγονός ότι όπου εφαρμόστηκαν οι φιλελεύθερες προτάσεις τους δημιουργήθηκε πλούτος για όλους και όπως έδειξε και πρόσφατη έρευνα ο σημαντικότερος παράγοντας για την ευτυχία των ανθρώπων είναι τελικά το εύρος της ελευθερίας που έχουν στις επιλογές που κάνουν στη ζωή τους.

Με γνώμονα τη πραγμάτωση της ευημερίας, για κάθε άτομο ξεχωριστά και για τη κοινωνία συνολικά, η Φιλελεύθερη Συμμαχία κατέθεσε το πρόγραμμα της του οποίου όλες οι προτάσεις έχουν μελετηθεί και έχουν πίσω τους μακρά εμπειρία εφαρμογής σε πολλές χώρες του κόσμου (δραστική μείωση φορολογίας στην Ιρλανδία, απεξάρτηση εκπαίδευσης από το κράτος στην Αγγλία και την Αμερική, χωρισμός εκκλησίας κράτους σε όλη την Ευρώπη, διανομή της κρατικής περιουσίας στην Εσθονία, κεφαλαιοποιητικό ασφαλιστικό σύστημα στην Ελβετία κλπ ).

Μερικά «αντικοινωνικά, ατομικιστικά και εν πολλοίς εγωιστικά» μέτρα που προτείνονται από τη Φιλελεύθερη Συμμαχία είναι τα παρακάτω:

• μίνιμουμ εγγυημένο εισόδημα για κάθε πολίτη, δηλαδή κάθε ενήλικος Έλληνας να λαμβάνει εφ΄ όρου ζωής, κάθε μήνα, συγκεκριμένο ποσό που θα καθοριστεί ανάλογα με τις δυνατότητες του κράτους. Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρόταση αυτή -που όψιμα ανακάλυψαν, σοσιαλιστές και συντηρητικοί- διατυπώθηκε ήδη από τη δεκαετία του ’50 από φιλελεύθερους οικονομολόγους
• μεικτό σύστημα ασφάλισης που θα διασφαλίζει μακροπρόθεσμα τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος και το οποίο ήδη περιγράφηκε αναλυτικά στη προηγούμενη παράγραφο.
• καθιέρωση κουπονιών εκπαίδευσης για όλους τους μαθητές και σπουδαστές τα οποία θα δώσουν την ευκαιρία σε αυτούς και στις οικογένειές τους να επιλέξουν ελεύθερα το εκπαιδευτικό ίδρυμα που επιθυμούν, ανεξάρτητα του χαρακτήρα του, μεταφέροντας δια της επιλογής τους στο ίδρυμα αυτό τη δημόσια χρηματοδότηση που τους αναλογεί.
• δωρεάν διανομή σε όλους τους πολίτες, σε ίσης οικονομικής αξίας μερίδια, όλης της μη αξιοποιούμενης ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου
• την χρήση της έκτασης του αεροδρομίου του Ελληνικού με στόχο την αναδιανομή της για τη δημιουργία πάρκων παντού στην Αττική, ιδίως στις ποιο υποβαθμισμένες περιοχές της.
• κατάργηση της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας και δημιουργία επαγγελματικού στρατού.
• απάλειψη όλων των δικονομικών προνομίων του Δημοσίου.
• αποποινικοποίηση όλων των πταισμάτων, αντικατάστασή τους με διοικητικά πρόστιμα.
• αποϊδρυματοποίηση της ποινής με υιοθέτηση εναλλακτικών μέτρων σωφρονισμού (κοινωνική εργασία, περιορισμοί στην κίνηση κλπ).
• αποποινικοποίηση της χρήσης όλων των τοξικοεξαρτητικών ουσιών
• σεβασμός του φυλετικού, θρησκευτικού, εθνικού αυτοπροσδιορισμού κάθε Έλληνα πολίτη.

Οι θέσεις της Φιλελεύθερης Συμμαχίας καταρρίπτουν τις κατηγορίες περί κοινωνικής αναλγησίας. Οι κατηγορίες αυτές προσπαθούν να συγκαλύψουν ότι το πραγματικό εμπόδιο στη πραγμάτωση της ατομικής ευημερίας των πολιτών και της συλλογικής ευημερίας της κοινωνίας που δεν είναι άλλο από το διεφθαρμένο και αυταρχικό κράτος και το πολιτικό σύστημα που το υπηρετεί τα τελευταία τριάντα χρόνια. Οι κατηγορίες κατά των «κοινωνικά ανάλγητων» φιλελευθέρων καθαγιάζουν αυτόματα τους πραγματικά κοινωνικά ανάλγητους, αυτούς δηλαδή που με σημαία «το δίκιο του εργάτη» οδήγησαν τους Έλληνες στη σημερινή φτώχεια και την απόγνωση.

Συμπέρασμα: οι φιλελεύθεροι φταίνε για όλα;

Όμως το πλέον ενδιαφέρον σημείο του συγκεκριμένου άρθρου, στο οποίο απαντά το παρόν κείμενο, αφορά στο τελικό του συμπέρασμα όπου, ούτε λίγο ούτε πολύ, αναφέρει ότι «η εγχώρια εκδοχή του νεοφιλελευθερισμού, λόγω των εξιδανικεύσεών της και της αποστροφής προς το εθνικό και κοινωνικό συμφέρον, δεν υιοθετήθηκε από το πολιτικό σύστημα και την κοινή γνώμη και είχε περιθωριακή απήχηση».

Με λίγα λόγια ο αρθρογράφος πιθανολογεί ότι το πολιτικό σύστημα θα μπορούσε να είχε κάνει φιλελεύθερες επιλογές αλλά, λόγω των αλλόκοτων θέσεων που είχε υιοθετήσει η «εγχώρια εκδοχή του νεοφιλελευθερισμού», επέλεξε τελικά τον κρατισμό! Επιπλέον, οι Έλληνες φιλελεύθεροι ευθύνονται και γιατί, λόγω των –υποτιθέμενων- θέσεων τους, «δεν άρχισε ποτέ στην Ελλάδα μία υπεύθυνη συζήτηση για την έννοια και τη λειτουργία μιας οικονομίας της αγοράς δυτικού τύπου» !

Είμαι βέβαιος ότι αυτή είναι μια βολική, για το Ελληνικό πολιτικό σύστημα, «δικαιολόγηση» της χρεοκοπίας του. Δεν είμαι όμως καθόλου βέβαιος ότι η δικαιολογία αυτή είναι πειστική για τους πολίτες που, υπό το φώς ραγδαίων εξελίξεων, ανακαλύπτουν οργισμένοι τους πραγματικούς υπεύθυνους της αθλιότητας που ζουν.

τα ασφαλιστικά ταμεία καταρρέουν αλλά το σύστημα διακοπεύει…

Το πολιτικό σύστημα σε διακοπές, ενώ τα ασφαλιστικά ταμεία καταρρέουν…

Η Φιλελεύθερη Συμμαχία μόλις πριν μερικούς μήνες κατήγγελλε την ανικανότητα της κυβέρνησης και τον λαϊκισμό της αντιπολίτευσης για το ασφαλιστικό υπογραμμίζοντας ότι ο νέος νόμος περί ενοποίησης ταμείων όχι μόνο δεν αντιμετωπίζει τον πυρήνα του προβλήματος αλλά διατηρεί όλες της παθογένειες ενός συστήματος που οδηγεί με βεβαιότητα σε χρεοκοπία.

Σήμερα, η πρόβλεψη αυτή δυστυχώς επιβεβαιώνεται από την κατάρρευση του ΟΑΕΕ και τη κατάρρευση του  επικουρικού της Εθνικής. Η κατάρρευση αυτών των ασφαλιστικών ταμείων δημιουργεί οξύτατο πρόβλημα σε  εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχους που δεν γνωρίζουν, εάν και πότε, θα λάβουν τις συντάξεις τους. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν δει το φώς της δημοσιότητας ο ΟΑΕΕ, (το δεύτερο μεγαλύτερο ασφαλιστικό ταμείο της χώρας που προήλθε από την ενοποίηση των ΤΕΒΕ, ΤΣΑ και ΤΑΕ) έχει έλλειμμα 220 εκατ. ευρώ και θα απαιτηθούν επιπλέον 300-350 εκατ. ευρώ προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες για την πληρωμή των συντάξεων μέχρι τα Χριστούγεννα. Το δε επικουρικό της Εθνικής δεν έχει να δώσει τις συντάξεις του Αυγούστου σε 12.000 συνταξιούχους καθώς δεν υπάρχει ρευστότητα 3 εκατ. ευρώ!

Η Φιλελεύθερη Συμμαχία είχε χαρακτηρίσει τον νόμο περί ενοποίησης των ταμείων ως απόδειξη έσχατης ανευθυνότητας στην αντιμετώπιση ενός προβλήματος, που υπό την πίεση του δημογραφικού, έχει πάρει εκρηκτικές διαστάσεις. Είχε επίσης εκτιμήσει ότι τα μέτρα που εισάγει ο νέος νόμος δεν θα πετύχουν καν την χρονική μετατόπιση της κατάρρευσης των –ενοποιημένων πλέον- ταμείων καθώς τα ενοποιημένα ταμεία θα συνεχίσει να τα «διαχειρίζεται» το κράτος μέσω Διοικητικών Συμβουλίων  που θα συνεχίσουν να αποτελούνται, από κομματικούς εγκάθετους διορισμένους από την κυβέρνηση και από συνδικαλιστές της ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ και ΣΥΝ.

Σήμερα αποδεικνύεται ότι μόνη αλλαγή που έφερε η ενοποίηση των ταμείων ήταν να γίνεται η καταλήστευσή τους συγκεντρωτικά αντί αποκεντρωμένα, και τα ταμεία να καταρρέουν πλέον κατά ομάδες.

Η Φιλελεύθερη Συμμαχία έχει καταθέσει, στη Βουλή και στη κοινωνία, την δική της πρόταση για το ασφαλιστικό η οποία θα διατηρήσει ακέραια την επικαιρότητά της στα χρόνια που έρχονται καθώς αποδεικνύεται με το χειρότερο τρόπο ότι οι αλλαγές που υλοποιεί η κυβέρνηση δεν δίνουν λύσεις σε κανένα από τα αδιέξοδα του συστήματος.

Η Φιλελεύθερη Συμμαχία θα συνεχίσει να προωθεί στην κοινωνία τη πρότασή της για ένα κεφαλαιοποιητικό σύστημα στα πλαίσια ενός μεικτού συστήματος ασφάλισης. Μια πρόταση που στηρίζεται στην διεθνή εμπειρία, είναι στον πυρήνα των αλλαγών σε όλη την Ευρώπη, και που θα καταστεί όλο και περισσότερο μονόδρομος τα χρόνια που έρχονται.

δικαιώματα και προνόμια

(Ιερά) δικαιώματα και (σκανδαλώδη) προνόμια…

Του Χρύσανθου Λαζαρίδη

Υπάρχει μια ουσιώδης διαφορά ανάμεσα στα προνόμια και τα δικαιώματα:
– Τα δικαιώματα ισχύουν για όλους. Κι έχουν νόημα μόνον όταν μπορούν να τα ασκήσουν όλοι.
– Τα προνόμια -αντίθετα- ισχύουν μόνο για λίγους. Κι έχουν νόημα μόνο όταν τα απολαμβάνουν κάποιοι σε βάρος των υπολοίπων.
Οι συντεχνίες του Δημοσίου δεν αγωνίζονται για τα δικαιώματα του κοινωνικού συνόλου. Παλεύουν για να διατηρήσουν τα προνόμιά τους σε βάρος του κοινωνικού συνόλου.
Οι συνδικαλιστές του ευρύτερου δημόσιου τομέα θεωρούν απόλυτα «φυσιολογικό» όταν απεργούν να έχουμε μπλακ άουτ, να παραλύει το εμπόριο, να μην καταβάλλονται οι συντάξεις στην ώρα τους, να μας πνίγουν τα σκουπίδια, να γίνεται κόλαση η καθημερινή μετακίνηση των πολιτών, να παραλύει η αγορά…
Η απεργία τους δεν είναι «ιερό δικαίωμα». Πρόκειται μάλλον για καταχρηστικό προνόμιο…
Οι εργαζόμενοι στο Δημόσιο και τις ΔΕΚΟ έχουν μονιμότητα. Οι υπόλοιποι του ιδιωτικού τομέα ΔΕΝ έχουν. Εχουν υψηλότερες απολαβές από τους άλλους. Παίρνουν υψηλότερες συντάξεις. Έχουν καλύτερους όρους εργασίας. Και για να προασπιστούν αυτά τους τα προνόμια ταλαιπωρούν όλους τους άλλους. Τους οποίους τούς θέλουν και… «συμπαραστάτες στον αγώνα τους»!
Η αλήθεια είναι ότι όλοι οι εργαζόμενοι έχουν πληρώσει για τα ασφαλιστικά τους δικαιώματα. Η αλήθεια είναι, επίσης, ότι τα αποθεματικά των Ταμείων λεηλατήθηκαν κυριολεκτικά – ιδιαίτερα στη δεκαετία του ’80, όταν έμεναν σε άτοκες καταθέσεις στις τράπεζες, ενώ ο πληθωρισμός έτρεχε τότε με 15% και 20% ετησίως…
Αυτή την τεράστια απώλεια την υπέστησαν ΟΛΑ τα αποθεματικά, ΟΛΩΝ των Ταμείων. Αλλά μόνο για τα προνομιούχα «ευγενή Ταμεία» του ευρύτερου Δημοσίου βρέθηκε η λύση να πριμοδοτούνται τόσο πλουσιοπάροχα από τον Προϋπολογισμό, δηλαδή να τους πληρώνουν οι υπόλοιποι εργαζόμενοι, των οποίων τα αποθεματικά επίσης λεηλατήθηκαν, αλλά ουδείς τα αποκατέστησε. Κι ουδείς τα πληρώνει.
Και πέτυχαν αυτή την προνομιακή μεταχείριση, διότι έχουν την ισχύ να κατεβάζουν τους διακόπτες, να «κοκαλώνουν» τις συγκοινωνίες, να παραλύουν το εμπόριο…
Ιερό είναι το δικαίωμα του Έλληνα πολίτη-φορολογούμενου να απολαμβάνει εκείνα που πληρώνει αγόγγυστα, τα στοιχειώδη δημόσια αγαθά. Ιερό είναι το δικαίωμα του Έλληνα πολίτη στη δικαιοσύνη και την ισονομία.
Οχι, τα προνόμια των ευρύτερων συντεχνιών του Δημοσίου ΔΕΝ είναι «ιερά». Είναι προκλητικά.
Και η υπεράσπισή τους δεν είναι «κοινωνικός αγώνας», είναι κοινωνική αναλγησία (όπως είπε κάποτε ο κ. Γιαννίτσης, πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ).
Μας θέλουν «αλληλέγγυους» στον αγώνας τους να παραμείνουν εκείνοι προνομιούχοι κι εμείς τα κορόιδα που πληρώνουμε τα δικά τους προνόμια.
Ευχαριστούμε, δεν θα πάρουμε…

O Μάρκος Δραγούμης για το ασφαλιστικό και την ΦΣ

Αξίζει νομίζω να το διαβάσετε:

O Μάρκος Δραγούμης για το ασφαλιστικό και την ΦΣ: Time for the ‘pay-as-you-go’ system … to go

Για όσους δεν γνωρίζουν τον Μάρκο Δραγούμη, είναι ο συγγραφέας του βιβλίου «Πορείας προς τον Φιλελευθερισμό«. Τα τελευταία χρόνια είναι τακτικός αρθρογράφος στην Athens News.

Διαβάστε και ένα παλαιότερο άρθρο του με αφορμή ένα από τα σεμινάριά μας: A liberal flower blooms in the Greek desert.

λαϊκίστικες και δημαγωγικές αντιδράσεις της αντιπολίτευσης για το ασφαλιστικό

Ανταγωνισμός δημαγωγίας και λαϊκισμού ενώ τα προβλήματα οξύνονται.

Η Φιλελεύθερη Συμμαχία σε ανακοίνωση της χαρακτήρισε λαϊκίστικες και  δημαγωγικές τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης στο ασφαλιστικό νομοσχέδιο που προώθησε η κυβέρνηση για ψήφιση στη Βουλή.

Δυστυχώς, αυτή η όξυνση του ανταγωνισμού μεταξύ ΠΑΣΟΚ και Συνασπισμού για τα πρωτεία στον λαϊκισμό και την δημαγωγία επισκιάζουν τη ψήφιση ενός νόμου που διατηρεί όλες της παθογένειες του ίδιου συστήματος που οδηγεί με βεβαιότητα στην χρεοκοπία. Ενός συστήματος που το Συμβούλιο Υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε πρόσφατη γνωμοδότηση του για την Ελλάδα αναφέρεται στον μεγάλο κίνδυνο της βιωσιμότητας των δημοσίων οικονομικών της λόγω των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων της γήρανσης του πληθυσμού της.

Απέναντι σε αυτή τη «μεταρρύθμιση» της Νέας Δημοκρατίας, το ΠΑΣΟΚ και ο Συνασπισμός δεν  αρθρώνουν παραγωγικό, θετικό πολιτικό λόγο και δεν καταθέτουν σοβαρές και βιώσιμες εναλλακτικές προτάσεις. Ακόμα χειρότερα,  επιχειρούν μέσω ενεργειών όπως η πρόταση μομφής και η συλλογή υπογραφών για δημοψήφισμα, να καλύψουν την δική τους αδυναμία να πάρουν σοβαρή θέση για ένα τόσο σοβαρό πρόβλημα. Επιπλέον, η πρόταση του Συνασπισμού για δημοψήφισμα στερείται και δημοκρατικότητας καθώς σε ένα ενδεχόμενο δημοψήφισμα αυτοί που είναι αντίθετοι σε οποιαδήποτε αλλαγή του ασφαλιστικού έχουν δυσανάλογα μεγαλύτερη ισχύ από αυτούς που θα πληρώσουν το κόστος της μη αλλαγής του, δηλαδή οι νέοι εργαζόμενοι και όσοι δεν ψηφίζουν ακόμα.

Αποδεικνύεται για άλλη μια φορά από τη στάση όλων, κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, η γύμνια ενός πολιτικού συστήματος το οποίο είναι αποκλειστικά προσανατολισμένο στην νομή ενός μεγεθυνόμενου κράτους και όχι στην διατύπωση πολιτικών που θα δίνουν λύσεις στα προβλήματα του πολίτη.

Επιπλέον αποδεικνύεται και η ανεπάρκεια του πολιτικού προσωπικού της χώρας που αναδείχθηκε είτε μέσω  οικογενειοκρατίας ή λόγω υπηρεσιών σε κομματικές γραφειοκρατίες χωρίς να διαθέτει ούτε στοιχειωδώς τα προσόντα που απαιτούνται για την επίλυση των σύνθετων σημερινών προβλημάτων.

Η Φιλελεύθερη Συμμαχία έχει καταθέσει, στη Βουλή και στη κοινωνία, την δική της πρόταση για το ασφαλιστικό η οποία θα διατηρήσει ακέραια την επικαιρότητά της στα χρόνια που έρχονται.

μια άποψη για τη διαμάχη των γενεών στο ασφαλιστικό

Στο πλαίσιο της εβδομάδας για το ασφαλιστικό που διανύουμε, αντιγράφω από τα έδρανα:

Είσαι νέος; Τόσο το χειρότερο για σένα.

Όλο το χρονικό διάστημα που προηγήθηκε της σημερινής κατάθεσης στη Βουλή του ασφαλιστικού με βασάνιζε μια σκέψη. Πόσο ανάλγητοι είμαστε εμεις οι «στοργικοί» γονείς. Πόσο χυδαίοι όλοι εμείς οι μεγαλύτεροι σε ηλικία με τα ώριμα συνταξιοδοτικά δικαιώματα. Με πόση σκληρότητα ξεπουλήσαμε τα ίδια μας τα παιδιά, στο όνομα των οποίων ορκιζόμαστε;
Όλοι ψάχνουμε πότε πρωτομπήκαμε στην αγορά εργασίας και αν μας αγγίζουν τα νέα μέτρα του ασφαλιστικού ή τη σκαπουλάρουμε έστω και για ένα χρόνο.
Και οι νέοι; Αυτοί που έχουν να αντιμετωπίσουν ένα δυσοίωνο μέλλον, ελάχιστη ασφάλεια, αναποδογύρισμα των εργασιακών σχέσεων και αβέβαιη απασχόληση, πόσο μας απασχολούν;
Χωρίς να κοκκινίζουμε τους αφήνουμε να υποστούν τις συνέπειες των δικών μας άστοχων ή κοντόφθαλμων επιλογών και αυτό είναι τόσο ξεδιάντροπα σαφές ώστε οι κυβερνώντες που το γνωρίζουν καλά μας καθυσηχάζουν για να μην αντιδράσουμε λέγοντας ξανά και ξανά: «εσείς οι μεγάλοι δεν κινδυνεύετε. Δεν θίγονται τα κεκτημένα σας. Οι επόμενοι θα θιγούν λίγο και σταδιακά θα θιγούν και όσοι ακολουθούν ηλικιακά». Κανείς βέβαια δεν λέει ότι οι εικοσάρηδες και οι τριαντάρηδες είναι καταδικασμένοι. Γιατί αυτό αν ειπωθεί ξεκάθαρα θα μας αναγκάσει να παραδεχθούμε όλοι δημόσια ότι θυσιάζουμε τους νέους για να σώσουμε οι μεγαλύτεροι το τομάρι μας. Και οι κυβερνήσεις γνωρίζουν άριστα ότι αν καθυσηχάσουν τους σημερινούς εν αναμονή συνταξιούχους, αυτοί θα γράψουν στα παλαιότερα των υποδημάτων τους τις επερχόμενες γενιές. Αν κάποιος έθετε το ερώτημα: «τι προτιμάτε, τα πετσοκόψουμε εξ ίσου και εσας και τα παιδιά σας για να σωθεί το ασφαλιστικό σύστημα ή να διατηρήσουμε τα κεκτημένα σας και όλες οι αλλάγές να αρχίσουν να ισχύουν σε 20 χρόνια» θα εισέπραττε την απάντηση «Να αρχίσουν σε 20 χρόνια». Και οι κυβερνήσεις το γνωρίζουν αυτό και το χειρίζονται ανάλογα. Τα πολυαγαπημένα μας παιδιά το ξέρουν ή θα τα ξεγελάσουμε για μια ακόμα φορά εμείς που γινόμαστε πάντα θυσία γι’ αυτά;

Αναρτήθηκε από Laskarina

Για ποια λύση του ασφαλιστικού μας μιλάνε;

Το ασφαλιστικό αποκαλύπτει την ανικανότητα της κυβέρνησης και τον λαϊκισμό της αντιπολίτευσης

Η Φιλελεύθερη Συμμαχία, με αφορμή την γενική απεργία, χαρακτηρίζει την επιχειρούμενη «μεταρρύθμιση» της κυβέρνησης στο ασφαλιστικό ως ένα πρόχειρο ημίμετρο. Ο νέος νόμος όχι μόνο δεν αντιμετωπίζει τον πυρήνα του προβλήματος του ασφαλιστικού αλλά διατηρεί όλες της παθογένειες του ίδιου συστήματος που οδηγεί με βεβαιότητα στην επερχόμενη χρεοκοπία. Η διατήρηση ενός σοβιετικού συστήματος ασφάλισης που διαιωνίζει τον ασφυκτικό εναγκαλισμό και έλεγχο του κράτους επί των ταμείων εγγυάται, και για τα νέα ενοποιημένα ταμεία, την συνέχιση της σπατάλης και της ασυδοσίας στην διαχείρισή τους.

Ταυτόχρονα, η Φιλελεύθερη Συμμαχία καταγγέλλει στους πολίτες τα κόμματα της αντιπολίτευσης ως φορείς στείρας άρνησης, χωρίς ούτε την διάθεση, ούτε την ικανότητα να αρθρώσουν παραγωγικό, θετικό πολιτικό λόγο και να καταθέσουν σοβαρές και βιώσιμες εναλλακτικές προτάσεις για το ασφαλιστικό. Μια ανάγνωση των θέσεων των υπόλοιπων κομμάτων φανερώνει ότι πρόκειται για γενικόλογα, λαϊκιστικά ευχολόγια. Αυτό καταδεικνύει την γύμνια ενός πολιτικού συστήματος, το οποίο χρόνια τώρα είναι σταθερά προσανατολισμένο στην νομή της εξουσίας και όχι στην διατύπωση πολιτικών που να δίνουν λύσεις στα προβλήματα του πολίτη.

Η Φιλελεύθερη Συμμαχία έχει καταθέσει, στη Βουλή και στη κοινωνία, την δική της πρόταση για το ασφαλιστικό η οποία θα διατηρήσει ακέραια την επικαιρότητά της στα χρόνια που έρχονται καθώς οι τωρινές αλλαγές δεν πρόκειται να δώσουν λύσεις σε κανένα από τα αδιέξοδα του συστήματος.

Η Φιλελεύθερη Συμμαχία θα συνεχίσει και μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου να προωθεί στην κοινωνία τη πρόταση της για ένα κεφαλαιοποιητικό σύστημα στα πλαίσια ενός μεικτού συστήματος ασφάλισης. Μια πρόταση που στηρίζεται στην διεθνή εμπειρία, είναι στον πυρήνα των αλλαγών σε όλη την Ευρώπη και που θα καταστεί όλο και περισσότερο μονόδρομος τα χρόνια που έρχονται.

 

συνέντευξη Κατάκου στον ΣΚΑΪ για το ασφαλιστικό

Ακούστε την συνέντευξη του μέλους της Διοικούσας Επιτροπής της Φιλελεύθερης Συμμαχίας, Στρατή Κατάκου, στον ραδιοφωνικό σταθμό ΣΚΑΙ στις 11/3/2008.

Μπορείτε να κατεβάσετε το αρχείο σε μορφή MP3 (1.8MB) ή να την ακούσετε απευθείας από αυτή εδώ την ιστοσελίδα

συζητήσεις για το ασφαλιστικό

Χρήσιμο υλικό των συζητήσεων για το ασφαλιστικό είναι αυτό που έχει συλλεγεί στο wiki του reality-tape:
http://reality-tape.com/asfalistiko/index.php/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%83%CE%B5%CE%BB%CE%AF%CE%B4%CE%B1

Άλλα χρήσιμα άρθρα:
http://e-rooster.gr/07/2007/492
http://e-rooster.gr/03/2008/582
http://e-rooster.gr/10/2007/536
http://e-roosters.blogspot.com/2005/07/make-pensions-history.html

Συζητήσεις για τις προτάσεις της ΦΣ που έχω εντοπίσει να διεξάγονται:
http://panosz.wordpress.com/2008/03/15/fs/

Προτάσεις για ένα διαφορετικό ασφαλιστικό σύστημα

Τα μέλη της Διοικούσας Επιτροπής της Φιλελεύθερης Συμμαχίας Στρατής Κατάκος και Κώστας Κουκόπουλος, σε συνάντηση τους με τον ειδικό γραμματέα της Βουλής κ. Παπαγιάννη, του επέδωσαν τις προτάσεις της Φιλελεύθερης Συμμαχίας για το ασφαλιστικό. Ο κ. Παπαγιάννης εγγυήθηκε την παραπέρα διανομή των προτάσεων αυτών σε όλα τα κόμματα και βουλευτές. Με αυτήν την κοινοποίηση των προτάσεών της, η Φιλελεύθερη Συμμαχία συμμετέχει υπεύθυνα στο δημόσιο διάλογο για το ασφαλιστικό.

Παρακολουθήστε  το σποτάκι της Φιλελεύθερης Συμμαχίας για το ασφαλιστικό: http://www.youtube.com/watch?v=WVdzVNv-MPI

 

 

 

Ακολουθεί το κείμενο των προτάσεων που κατατέθηκε:   

ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΣΥΜΜΑΧΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ 

Το ασφαλιστικό σύστημα της Ελλάδας είναι στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Η διατήρηση του «δημόσιου χαρακτήρα της κοινωνικής ασφάλισης» ταυτίστηκε με την λεηλασία, από το κράτος και κάποιες προνομιούχες ομάδες, των χρημάτων της πλειονότητας των εργαζομένων που κατέβαλλαν, κανονικά και αδιαμαρτύρητα στη διάρκεια του εργασιακού τους βίου, τις ασφαλιστικές τους εισφορές.

Η διαχείριση των ασφαλιστικών Ταμείων από το κράτος δημιουργεί φτώχεια για τους πολλούς.  

Η γήρανση του πληθυσμού και η ανατροπή των δημογραφικών δεδομένων καθιστούν αναπόφευκτη την κατάρρευση του υπάρχοντος συστήματος που δεν στηρίζεται στην αποταμίευση των εισφορών αλλά στην κάλυψη των σημερινών συντάξεων από τις σημερινές εισφορές.

Οι διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες του ασφαλιστικού συστήματος επιβαρύνουν δυσανάλογα τους νέους ασφαλισμένους και οι αυξανόμενες υποχρεώσεις για κρατική συμμετοχή διογκώνουν τα ελλείμματα.

H Φιλελεύθερη Συμμαχία προτείνει την αντικατάσταση του σημερινού ασφαλιστικού συστήματος από ένα μεικτό σύστημα που θα διασφαλίζει μακροπρόθεσμα τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος. Το προτεινόμενο νέο σύστημα βασίζεται σε δύο πυλώνες:  

• σε ένα υποχρεωτικό δημόσιο πρόγραμμα συνταξιοδότησης αναδιανεμητικού χαρακτήρα με στόχο την ανακατανομή του εισοδήματος υπέρ των οικονομικά ασθενέστερων, διασφαλίζοντας μια ελάχιστη εγγυημένη σύνταξη για όλους τους Έλληνες πολίτες ανεξάρτητα προηγούμενου εργάσιμου βίου και εισφορών και

• ιδιωτικά συνταξιοδοτικά προγράμματα κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα, υποχρεωτικά για το σύνολο των εργαζομένων, τα οποία θα στηρίζονται στις αρχές της ανταποδοτικότητας, του ανταγωνισμού και της ατομικής ευθύνης.

Λόγω της σπουδαιότητας και του επείγοντος χαρακτήρα των αλλαγών, παραθέτουμε πιο αναλυτικά τις προτάσεις μας:  

1. Κάθε Έλληνας πολίτης υποχρεούται να καταθέτει σε ειδικού τύπου λογαριασμό τράπεζας ή ασφαλιστικού ιδρύματος (δημόσιου ή ιδιωτικού) της επιλογής του τις ασφαλιστικές του εισφορές, καθ’ όλη τη διάρκεια του εργασιακού του βίου. Στον ίδιο λογαριασμό κατατίθενται και οι εργοδοτικές εισφορές. Οι ασφαλιστικές εισφορές κάθε ασφαλισμένου και οι εργοδοτικές εισφορές υπέρ αυτού αποτελούν ατομική ιδιοκτησία του ασφαλισμένου, οι οποίες εάν δεν εισπραχθούν στο σύνολό τους λόγω πρόωρου θανάτου, μεταβιβάζονται στους νόμιμους κληρονόμους.
2. Το συντάξιμο όριο ηλικίας είναι αυτό που προσδιορίζει ελεύθερα ο εργαζόμενος στο ασφαλιστήριο συμβόλαιό του και σχετίζεται άμεσα με το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών του. Κατά συνέπεια, υπερβολικά αυξημένες εισφορές μπορούν να συνεπάγονται εξαιρετικά πρόωρη συνταξιοδότηση ή αντίστροφα, οι μειωμένες εισφορές να συνεπάγονται καθυστερημένη συνταξιοδότηση.
3. Κάθε Έλληνας και Ελληνίδα δικαιούται μια ελάχιστη εγγυημένη σύνταξη στο πλαίσιο του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Η υλοποίηση του μέτρου αυτού γίνεται μέσω της κάλυψης από το κράτος της διαφοράς μεταξύ της σύνταξης του ασφαλιστικού φορέα και του ποσού του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, εφόσον η πρώτη είναι χαμηλότερη.
4. Επί πλέον της παροχής της αυτής, ο κάθε πολίτης θα είναι ελεύθερος να κερδίζει με οποιοδήποτε νόμιμο τρόπο οποιοδήποτε επιπλέον εισόδημα. Η συνταξιοδότηση ενός εργαζομένου δεν θα τον υποχρεώνει σε αυτόματη και αναγκαστική αποχή από κάθε εργασία. Ο συνταξιούχος θα μπορεί να εργάζεται, εφόσον φυσικά του προσφέρεται εργασία (όχι όμως στο δημόσιο), για να συμπληρώνει τη σύνταξή του.
5. Τα ασφαλιστικά ιδρύματα και οι τράπεζες που θα πιστοποιούνται από το κράτος ώστε να διαθέτουν τους ειδικού τύπου ασφαλιστικούς λογαριασμούς, θα πρέπει να ανταγωνίζονται ελεύθερα μεταξύ τους για την προσέλκυση ασφαλιστικών εισφορών μέσω της παροχής πρόσθετων ωφελημάτων στους ασφαλισμένους και της παροχής πολλαπλών ασφαλιστικών προγραμμάτων. Μέσω του ανταγωνισμού αυτού οι ασφαλισμένοι θα αποσπούν σημαντικό μερίδιο των κερδών που θα απορρέουν από την διαχείριση των ασφαλίστρων από τις τράπεζες και άλλα ασφαλιστικά ιδρύματα.
6. Κάθε εργαζόμενος μπορεί να αλλάζει, υπό προϋποθέσεις, ασφαλιστικό πρόγραμμα και/ή ασφαλιστικό οργανισμό όποτε το θελήσει. Οι ασφαλιστικές συνεισφορές εργαζομένων και εργοδοτών εκπίπτουν κάθε φόρου ενθαρρύνοντας με αυτόν τον τρόπο την αποταμίευση και την ελεύθερη διαμόρφωση από κάθε εργαζόμενο του επενδυτικού του χαρτοφυλακίου και συνεπώς του συνταξιοδοτικού του μέλλοντος.
7. Τα διαθέσιμα των ασφαλιστικών ιδρυμάτων και των τραπεζών που θα πιστοποιούνται από το κράτος θα τελούν υπό την παρακολούθηση και την εγγύησή του και θα διαθέτουν ειδικό αποθεματικό ταμείο κάλυψης κινδύνου που θα είναι άμεσα διαθέσιμο στους δικαιούχους σε περίπτωση χρεοκοπίας κάποιου ασφαλιστικού ιδρύματος.  

Για τη μετάβαση από τη σημερινή προβληματική κατάσταση στην προτεινόμενη υγιή και αυτοσυντηρούμενη έχουν μελετηθεί και είναι εφαρμόσιμα μια σειρά από μέτρα. 

Η πρόταση της Φιλελεύθερης Συμμαχίας για το ασφαλιστικό έχει στόχο τη διασφάλιση των συμφερόντων των πολλών, αυτών που εργάζονται και συνεισφέρουν στην ανάπτυξη της χώρας, όπως επίσης και την εξασφάλιση ενός ελάχιστου επιπέδου αξιοπρεπούς διαβίωσης σε όσους είχαν ατυχίες στη ζωή τους.

Μύθοι και αλήθειες για τις Συντάξεις και το Ασφαλιστικό Σύστημα

Σε συνέχεια προηγούμενου post μου για τον διάλογο στο Ασφαλιστικό και τους νέους, επανέρχομαι με ένα άρθρο του κ. Μάνου Ματσαγγάνη, καθηγητή στο ΟΠΑ. Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Τα Νέα στις 19 Μαΐου 2001, αλλά όντως παραμένει επίκαιρο, παρότι μεσολάβησε η «μεταρρύθμιση» του νόμου Ρέππα… Το αναδημοσιεύω από το g700 (γενιά των 700 ευρώ), όπου θα βρείτε και ενδιαφέροντα και άσχετα σχόλια (ειδικά όταν η συζήτηση παρεκτρέπεται από το ασφαλιστικό σε μαθηματική ορολογία, πολύ μου αρέσει…):

Διάφοροι μύθοι υπολανθάνουν στη συζήτηση για τις συντάξεις, ακόμη και όταν δεν αναφέρονται πάντα ρητά σε αυτή. Όπως όλοι οι μύθοι, έχουν και αυτοί μια δόση αλήθειας. Η ανασκευή τους ίσως συμβάλλει στην αναζήτηση λύσεων για τα υπαρκτά (όχι φανταστικά) προβλήματα, καθώς και στην ανάδειξη των όψεων παθογένειας του σημερινού συστήματος συντάξεων που συχνά λησμονούνται.

«Έχουμε ένα φτωχό και μίζερο σύστημα συντάξεων»

1. Η δημόσια δαπάνη για τις συντάξεις έχει ξεπεράσει το 12% του ΑΕΠ. Εάν το συγκρίνουμε με άλλες χώρες της Ε.Ε. θα δούμε ότι είναι μάλλον πολύ. Στη Σουηδία είναι χαμηλότερο παρ’ ότι εκεί το ποσοστό ηλικιωμένων στον πληθυσμό είναι υψηλότερο από το δικό μας. Θα αναρωτηθεί κάποιος: «Και δεν μπορεί να αυξηθεί κι άλλο;». Μέχρι ενός σημείου ναι, αρκεί βέβαια να είμαστε έτοιμοι ως κοινωνία να μειώσουμε κάτι άλλο: την ιδιωτική κατανάλωση (αν και το φορολογικό βάρος έχει αυξηθεί πολύ τα τελευταία χρόνια), αλλά και την υπόλοιπη δημόσια δαπάνη, για άμυνα αλλά και για εκπαίδευση, για υγεία, για πρόνοια, για προώθηση της απασχόλησης, για κοινωνική κατοικία, για παιδικούς σταθμούς κ.τ.λ. Υπάρχουν, πάντως, όρια: καμία οικονομία δεν αντέχει μια δημόσια δαπάνη για τις συντάξεις της τάξης του 25% (το 2025) ή του 40% (το 2045).

«Η κρατική χρηματοδότηση είναι χαμηλή»

2. Η αλήθεια είναι ότι το κράτος χρηματοδοτεί τα ελλείμματα των ταμείων με ένα ποσό της τάξης του 1,3 τρισ. (3,2% του ΑΕΠ), που εκτιμάται ότι θα φτάσει το 7,4% το 2025 και το 14,1% το 2050. Σε αυτό δεν περιλαμβάνεται η δαπάνη για τις συντάξεις των εργαζομένων στο Δημόσιο και τις ΔΕΚΟ που έχει αναλάβει (κατά κανόνα, με μεγάλη γενναιοδωρία) ο κρατικός προϋπολογισμός.

Είναι αλήθεια ότι στο παρελθόν το κράτος υποχρέωνε τα ταμεία να δεσμεύουν τα αποθεματικά τους σε καταθέσεις αρνητικού πραγματικού επιτοκίου, όπως και ότι πιο πρόσφατα αθέτησε τις δεσμεύσεις περί τριμερούς χρηματοδότησης που απορρέουν από τον νόμο Σιούφα (αν και έχει ήδη συμφωνηθεί διαδικασία εξόφλησης της οφειλής). Όμως, ενώ αυτά συμβάλλουν στη γενική σύγχυση, δεν μεταβάλλουν την εικόνα για την έκταση της κρατικής χρηματοδότησης.

«Το σύστημα έχει ελλείμματα λόγω κακής διαχείρισης»

3. Η διαχείριση δεν μπορεί να είναι κακή σε ένα σύστημα με εκατοντάδες ταμεία που απασχολούν το 1% του συνόλου των εργαζομένων. Όμως, τα ελλείμματα οφείλονται σε κάτι άλλο: το σύστημα δίνει σε μεγάλο αριθμό συνταξιούχων υπερβολικά υψηλές συντάξεις σε σχέση με τις εισφορές που καταβλήθηκαν από τον εργαζόμενο και τον εργοδότη του. Πολύ υψηλότερες από τη σύνταξη που θα χορηγούσε έναντι ισόποσων εισφορών μια ασφαλιστική εταιρεία.

«Τα ελλείμματα δεν είναι παρά έκφραση της κοινωνικής αλληλεγγύης»

4. Σίγουρα όχι όταν είναι εκτός ελέγχου, γιατί τότε εξευτελίζεται μια τουλάχιστον εκδοχή της αλληλεγγύης: η αλληλεγγύη των γενεών. Το να εμμένουμε στο σημερινό σύστημα που συσσωρεύει ελλείμματα είναι σαν να στέλνουμε απλώς τον λογαριασμό στις επόμενες γενιές.

Συνεπώς, τα ελλείμματα θα πρέπει να είναι εντός ελέγχου (4% του ΑΕΠ; 5%; Είναι θέμα επιλογής, ας μην ξεχνάμε όμως ότι υπάρχουν και άλλες κοινωνικές ανάγκες, ενδεχομένως πιεστικότερες).

Υπάρχει και μια δεύτερη προϋπόθεση για να είναι η κρατική χρηματοδότηση «έκφραση της κοινωνικής αλληλεγγύης»: ότι κατανέμεται δίκαια. Πρόκειται για ελάχιστη προϋπόθεση, η οποία όμως δεν πληρείται ούτε στο ελάχιστο: αυτός είναι ο μεγαλύτερος από όλους τους μύθους για τις συντάξεις.

«Η κοινωνική ασφάλιση συμβάλλει στην αναδιανομή του εισοδήματος»

5. Η (πικρή) αλήθεια είναι ότι το σύστημα συντάξεων δεν μετριάζει τις κοινωνικές ανισότητες, αλλά τις αναπαράγει (και συχνά τις εντείνει). Πράγματι, ο κρατικός προϋπολογισμός μπορεί να ενισχύει άμεσα τον ΟΓΑ (και τις συντάξεις απόρων), το ΙΚΑ (και τις κατώτατες συντάξεις), το ΝΑΤ. Όμως, ενισχύει επίσης (παρ’ ότι πιο έμμεσα) και το ταμείο των γιατρών ΤΣΑΥ (μέχρι πρότινος με ποσοστό επί της τιμής των φαρμάκων, τώρα με το ισόποσό του), το ταμείο των μηχανικών ΤΣΜΕΔΕ (με ποσοστό επί του κόστους των δημοσίων έργων), το Ταμείο Νομικών (με το «δικόσημο»), τα Ταμεία συντακτών (με το «αγγελιόσημο»). Ακόμη πιο έμμεσα, το κοινωνικό κόστος των συντάξεων στις ΔΕΚΟ καταλήγει να το πληρώνει εν μέρει ο καταναλωτής ­ ενώ κάτι παρόμοιο φαίνεται να ισχύει και στις τράπεζες, όπου ο συνδυασμός υψηλής κερδοφορίας και υψηλών αποδοχών (και συντάξεων) δεν μου φαίνεται άσχετος με το «άνοιγμα» μεταξύ επιτοκίου καταθέσεων και επιτοκίου χορηγήσεων.

Χάρη σε αυτόν τον επιλεκτικό και αδιαφανή τρόπο κατανομής των κοινωνικών πόρων, οι εισφορές σου «αυγαταίνουν» περισσότερο εάν είσαι δημοσιογράφος, ή γιατρός, ή μηχανικός, ή δικηγόρος, ή στρατιωτικός, ή σε κάποια ΔΕΚΟ, ή έστω στο Δημόσιο ­ πολύ περισσότερο από ό,τι εάν είσαι στο ΙΚΑ. Έτσι, μεταξύ δύο ασφαλισμένων ίδιας ηλικίας που πληρώνουν τις ίδιες εισφορές, ο ασφαλισμένος του ΙΚΑ θα βγει στη σύνταξη έως και 10 χρόνια αργότερα από τον ασφαλισμένο του ΤΑΠ-ΟΤΕ ή του ΤΣΜΕΔΕ ­ και όταν βγει θα παίρνει χαμηλότερη σύνταξη.

«Το σύστημα ­ τουλάχιστον ­ ευνοεί τις γυναίκες»

6. Όχι όλες! Σίγουρα όχι όσες δεν εργάζονται (κατά κανόνα λόγω οικογενειακών υποχρεώσεων φροντίδας παιδιών ή ηλικιωμένων συγγενών). Ούτε όσες, συχνά για παρόμοιους λόγους, κατάφεραν να εργαστούν μόνο 8, ή 10, ή 12, ή ακόμη 14 χρόνια και έτσι δεν «στοιχειοθετούν» δικαίωμα για σύνταξη.

Βέβαια, το σύστημα ευνοεί τις εργαζόμενες του «προστατευμένου» τομέα. Όσο για τις ρυθμίσεις που αφορούν τις μητέρες ανηλίκων, τις βρίσκω υπερβολικά ευνοϊκές. Ακόμη και με το σημερινό «αυστηρότερο» καθεστώς (δηλ. μετά τη σταδιακή κατάργηση της 15ετίας), μια μητέρα ανηλίκων με 25 χρόνια δουλειάς στο Δημόσιο δικαιούται πλήρη σύνταξη στα 50: δηλ. με τελευταίες αποδοχές 300.000 δρχ. τον μήνα θα πάρει σύνταξη 240.000 δρχ. τον μήνα. Με τόσο λίγα χρόνια ασφάλισης και τόσο πολλά χρόνια σύνταξης (μια γυναίκα 50 χρόνων ζει στην Ελλάδα κατά μέσον όρο έως τα 80) μια ασφαλιστική εταιρεία είναι ζήτημα εάν θα της έδινε 40.000 δρχ. τον μήνα, και αυτό μόνο εάν πλήρωνε ασφάλιστρα ίσα με τις εισφορές του ΙΚΑ.

«Ναι, αλλά» θα πει κάποιος «έτσι προστατεύεται η μητρότητα». Μια μητέρα ανηλίκων 50 ετών αναγκάζεται σχεδόν να βγει στη σύνταξη προτού τα παιδιά της πάψουν να είναι ανήλικα. Εάν θέλουμε να προστατεύσουμε τη μητρότητα, με πολύ λιγότερους πόρους θα μπορούσαμε να γεμίσουμε την επικράτεια με βρεφονηπιακούς σταθμούς και να πληρώνουμε σε όλες τις εργαζόμενες διετείς άδειες τοκετού με πλήρεις αποδοχές (και χωρίς επιβάρυνση του εργοδότη).

«Τα όρια ηλικίας είναι ήδη υψηλά και δεν μπορούν να αυξηθούν»

7. Τα όρια ηλικίας είναι υψηλότερα σε πλουσιότερες χώρες (όπου οι άνθρωποι μάλιστα ζουν λιγότερο από εμάς). Γενικά, καθώς ζούμε περισσότερα χρόνια και με καλύτερη υγεία, είναι λογικό να προσαρμόζουμε την πραγματική μέση ηλικία συνταξιοδότησης προς τα πάνω. Εκτός και αν προτιμάμε να παίρνουμε χαμηλότερες συντάξεις (η τρίτη λύση, η περαιτέρω αύξηση των εισφορών ως ποσοστό του μισθού, δεν προτείνεται από κανέναν).

Χαμηλή ηλικία συνταξιοδότησης σημαίνει λιγότερα χρόνια εργασίας (και άρα ασφάλισης) και ταυτόχρονα περισσότερα χρόνια στη σύνταξη ­ και αυτό με τη σειρά του σημαίνει μικρότερο διά βίου εισόδημα. Εκτός και εάν θέλουμε να βγαίνουμε στη σύνταξη νωρίτερα μόνο και μόνο για να μπορούμε απερίσπαστοι να συνεχίσουμε να δουλεύουμε «στη μαύρη» (όπως οι συνταξιούχοι της Εθνικής που πιάνουν δουλειά ως σύμβουλοι της Πίστεως, οι μητέρες ανηλίκων του Δημοσίου που ανοίγουν μπουτίκ κ.ο.κ.). Επιπλέον, η εξίσωση όλων των ορίων ηλικίας στα 65 ουσιαστικά «πλήττει» κυρίως τους «παλαιούς» ασφαλισμένους των «ευγενών» ταμείων. Οι περισσότεροι από τους υπόλοιπους είναι ήδη στα 65.

Σε κάθε περίπτωση, για την αύξηση της πραγματικής ηλικίας συνταξιοδότησης δεν αρκεί η αύξηση των ορίων: χρειάζεται επίσης αναθεώρηση των αναπηρικών συντάξεων (πρωταθλητής στην Ελλάδα η Κρήτη, η υγιέστερη περιφέρεια στην Ευρώπη) και των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων (στα οποία, ελλείψει ανθρακωρύχων, συγκαταλέγονται οι παρουσιαστές ραδιοφώνου, το προσωπικό εδάφους των αεροπορικών εταιρειών, οι κομμωτές, οι ελεγκτές των τρόλεϊ, οι σερβιτόροι ­ όχι, όμως, οι βοηθοί τους…).

«Εάν αντιμετωπιζόταν η εισφοροδιαφυγή το πρόβλημα θα λυνόταν»

8. Η εισφοροδιαφυγή πολύ συχνά γίνεται με συναίνεση του εργαζομένου. Πρέπει να παραδεχθούμε ότι στο σημερινό σύστημα η εισφοροδιαφυγή συμφέρει: μειώνει τις κρατήσεις άρα αυξάνει τις καθαρές αποδοχές του εργαζομένου, ενώ αφήνει ανεπηρέαστο το ύψος της μελλοντικής σύνταξης. Πράγματι, είτε με 15 έτη ασφάλισης είτε με 25, οι περισσότεροι ασφαλισμένοι του ΙΚΑ δικαιούνται την ίδια σύνταξη. Γι’ αυτό, άλλωστε, το 50% των νέων συνταξιούχων του ΙΚΑ εμφανίζει λιγότερα από 6.900 ένσημα (23 χρόνια ασφάλισης) ­ εν έτει 2001!

Τι σημαίνει αυτό; ότι η εισφοροδιαφυγή δεν είναι μια εξωγενής μεταβλητή αλλά προϊόν της λογικής του συστήματος. Γι’ αυτό, η εισφοροδιαφυγή δεν πρόκειται να καταπολεμηθεί αποτελεσματικά ούτε με μηχανογράφηση ούτε με ηθικές παραινέσεις ούτε με αστυνομικά μέτρα ­ αλλά εθελοντικά, με την ενίσχυση της ανταποδοτικότητας του συστήματος.

Να ανακεφαλαιώσω. Το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης είναι άδικο, αφού δεν αίρει τις ανισότητες που παράγει η οικονομία και η αγορά εργασίας αλλά τις αναπαράγει. Είναι πελατειακό και κατακερματισμένο. Πάσχει από έντονες ανισορροπίες μεταξύ γενεών ασφαλισμένων και μεταξύ ταμείων. Απειλεί να υπονομεύσει τη μελλοντική ευημερία, αλλά και το «κοινωνικό συμβόλαιο», δηλ. την αλληλεγγύη των γενεών. Με λίγα λόγια: βρίσκεται σε βαθύ αδιέξοδο.

Πώς μπορούμε να βγούμε από το αδιέξοδο; Εδώ κρίνεται η ωριμότητα της κοινωνίας μας και η σοφία των πολιτικών ελίτ (δηλ. της κυβέρνησης, των πολιτικών κομμάτων, των εργατικών συνδικάτων, των εργοδοτικών οργανώσεων και όλων των άλλων διαμορφωτών της κοινής γνώμης).

Ποιες είναι οι διαθέσιμες επιλογές;

Θεωρώ ως δεδομένο ότι μεταρρύθμιση θα υπάρξει, παρ’ ότι δεν γνωρίζω εάν θα γίνει σε αυτή την τετραετία ή από κάποια άλλη κυβέρνηση στο μέλλον, εάν θα στοχεύει στη δίκαιη κατανομή του κόστους της αναγκαίας προσαρμογής ή απλώς στη με κάθε τίμημα επίτευξη της βιωσιμότητας. Δεν τολμώ καν να διανοηθώ το τρίτο ενδεχόμενο, του «παιγνιδιού της χειροβομβίδας»: της συνεχούς αναβολής της μεταρρύθμισης μέχρι την τελική κατάρρευση ­ εν μέρει γιατί είμαι εκ φύσεως αισιόδοξος, εν μέρει γιατί έχω παιδιά και δεν θέλω η «χειροβομβίδα» να εκραγεί στα χέρια τους.

Δεν αποτελεί λύση η αναβολή της μεταρρύθμισης (ή αποδυνάμωσή της) στο όνομα της «συνοχής» του κυβερνώντος κόμματος ή του συνδικαλιστικού κινήματος. Η συνοχή είναι καλό πράγμα γενικώς, αλλά όχι όταν τον λογαριασμό τον πληρώνουν οι «εκτός των τειχών»: οι εκτός αγοράς εργασίας, οι άνεργοι, οι ανασφάλιστοι, οι νέοι. Ας αποφασίσουμε, εάν θέλουμε, ότι τα ελλείμματα των συντάξεών μας θα τα πληρώσει η γενιά των παιδιών μας ­ ας μην υποκρινόμαστε, όμως, ότι το κάνουμε στο όνομα της αλληλεγγύης των γενεών. Κάθε αναβολή υποθηκεύει τη μελλοντική ευημερία της χώρας και καθιστά μια βιαιότερη προσαρμογή του συστήματος σε λίγα χρόνια αναπόφευκτη.

Επομένως, μένουν δύο λύσεις. Η πρώτη (ας την ονομάσουμε «φιλελεύθερη») συνίσταται στην επικράτηση λύσεων που επιδιώκουν την «εξυγίανση» μέσω της απλής μείωσης του κόστους του συστήματος συντάξεων: ιδιωτικοποίηση μέρους του συστήματος και μετεξέλιξή του σε κεφαλαιοποιητικό, σταδιακή μετατροπή του κρατικού συστήματος σε προνοιακού τύπου πυλώνα για τους απόρους. Δεν φαίνεται να συγκεντρώνει μεγάλη συναίνεση προς το παρόν, αλλά δεν βλέπω σε τι άλλο θα στραφεί η κοινή γνώμη και το εκλογικό σώμα εάν όσοι επικαλούνται τον δημόσιο χαρακτήρα του συστήματος συνεχίσουν να το υποσκάπτουν και να πλήττουν την αξιοπιστία του.

Η δεύτερη λύση συνίσταται ακριβώς στην ανανέωση της εμπιστοσύνης όλων στη δυνατότητα του συστήματος να επιτυγχάνει τον στόχο για τον οποίο επινοήθηκε: κοινωνική αλληλεγγύη και αλληλεγγύη των γενεών. Ελάχιστη προϋπόθεση για το πρώτο είναι η αποκατάσταση της αρχής της ισονομίας των ασφαλισμένων. Ελάχιστη προϋπόθεση για το δεύτερο είναι η συγκράτηση των ελλειμμάτων.

Σε κάθε περίπτωση, το πρόβλημα δεν είναι τεχνικό μα πολιτικό: συνίσταται στη συγκρότηση μιας κοινωνικής συμμαχίας που να ενώνει όσους αδικούνται από το σημερινό σύστημα με εκείνους που παρ’ ότι προσωπικά ευνοούνται από αυτό έχουν πειστεί για την ανάγκη μεταρρύθμισης. Τέτοιοι πολίτες υπάρχουν ακόμη ­ και απαιτούν η φωνή τους να μη χαθεί στην οχλαγωγία των ημερών.