Φιλελευθερισμός: αλήθειες και ψέματα.
του Εμμανουήλ Μανωλεδάκη
αντιπροέδρου της Φιλελεύθερης Συμμαχίας
(δημοσιεύθηκε στον Ελεύθερο Τύπο, μπορείτε να το σχολιάσετε στο e-rooster.gr)
Η αφορμή για να γραφτεί αυτό το άρθρο δόθηκε από την εμφάνιση στον Ελεύθερο Τύπο της 16ης Ιουλίου 2008 του άρθρου του κ. Μελετόπουλου με τίτλο «Οικονομικός φιλελευθερισμός και κοινωνικό κράτος» το οποίο στη συνέχεια αναδημοσιεύθηκε και στον δικτυακό τόπο της «Προοδευτικής πολιτικής».
Το άρθρο αυτό ξεκινά με τη σωστή διαπίστωση ότι, «όπως όλες οι ιδεολογικού χαρακτήρα συζητήσεις στη χώρα μας, έτσι και η συζήτηση περί του βέλτιστου οικονομικού συστήματος χαρακτηρίζεται από υπερβολές, αγκυλώσεις, στερεότυπα και διαστρέβλωση των εννοιών.» Δυστυχώς όμως η συνέχεια του άρθρου επιβεβαιώνει τον κανόνα αυτό και ο συγγραφέας του υποκύπτει στις υπερβολές, τις αγκυλώσεις, τα στερεότυπα και τη διαστρέβλωση των εννοιών που ο ίδιος θέλησε να αποφύγει. Υποκύπτει δηλαδή στα στερεότυπα που κυριάρχησαν τις τελευταίες δεκαετίες και που θέλουν τον φιλελευθερισμό και τους Έλληνες εκπροσώπους του να διακατέχονται από (α) αδιαφορία για το εθνικό συμφέρον (β) εξιδανίκευση της αγοράς ως ενός τέλεια αυτορρυθμιζόμενου συστήματος και (γ) μία ολοκληρωτική απόρριψη της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Κατά τη γνώμη του υπογράφοντος είναι αντιδεοντολογικό και απαράδεκτο να αποδίδονται διαστρεβλωμένες –και κάποιες φορές αντεστραμμένες στο αντίθετό τους- οι θέσεις που κατά καιρούς διατύπωσαν οι Έλληνες φιλελεύθεροι για να «αποδειχθούν» εύκολα στη συνέχεια οι διαβολικές τους επιδιώξεις. Όμως η δαιμονοποίηση αυτή δεν προάγει τον διάλογο, ακυρώνει αναγκαίες πολιτικές συγκλίσεις και συνεργασίες που έχει ανάγκη ο τόπος και δεν βοηθά στην ανανέωση του πολιτικού σκηνικού.
Φιλελευθερισμός και εθνικό συμφέρον
Για τους φιλελεύθερους το κράτος-έθνος αποτελεί αναχρονισμό στο βαθμό που δεν αναγνωρίζει τον διαφορετικό εθνικό αυτοπροσδιορισμό κάποιων πολιτών του, που επιβάλλει περιορισμούς προς όφελος μιας θρησκείας ή γλώσσας, που ορθώνει κάθε είδους προστατευτικά τείχη για να μην αλωθούν τα εθνικά μονοπώλια από «ξένους», που καλλιεργεί συγκεκριμένους εθνικούς μύθους… Αυτό το κράτος-έθνος που βασιζόταν στην ιδεοληψία της φυλετικής, θρησκευτικής και γλωσσικής ομοιογένειας και καθαρότητας ευθύνεται για τις εθνοκαθάρσεις του 20ού αιώνα, με ποιο πρόσφατο παράδειγμα αυτό της Γιουγκοσλαβίας. Για αυτόν τον τύπου εθνικού-κράτους οι Έλληνες φιλελεύθεροι, πράγματι, αισθάνονται αποστροφή. Αυτή η αποστροφή για τον συγκριμένο τύπο κράτους-έθνους ερμηνεύεται από τους διαστρεβλωτές του φιλελευθερισμού σαν αδιαφορία των Ελλήνων φιλελευθέρων για το εθνικό συμφέρον. Είναι όμως έτσι, ή έτσι βολεύει τους πολέμιούς του;
Για τους φιλελεύθερους συλλογικές έννοιες όπως το «Έθνος» δεν δικαιολογούν δικαιώματα περισσότερα και πέραν αυτών που έχει το κάθε μέλος του συγκεκριμένου «Έθνους» ξεχωριστά. Η προσέγγιση αυτή μπορεί να αποτελέσει τη βάση για ένα νέο εθνισμό, που τοποθετείται στον αντίποδα του εθνικισμού, και που αποτελεί το μόνο πλαίσιο που εγγυάται την πλήρη εφαρμογή των ατομικών δικαιωμάτων στις σύγχρονες πολυεθνικές, πολυφυλετικές κοινωνίες. Ο νέος εθνισμός αποτελεί και τη μόνη ρεαλιστική λύση στην αλλαγή της πληθυσμιακής συγκρότησης των κοινωνιών δίνοντας στους κάθε λογής εθνικά αυτοπροσδιοριζόμενους πολίτες να αντιλαμβάνονται την ένταξή τους στο «Έθνος» όχι σε κάποια κοινή καταγωγή, θρησκεία, ράτσα ή παράδοση, αλλά σαν συμπερίληψή τους σε ένα σύστημα κανόνων που προστατεύει τα ατομικά τους δικαιώματα και ελευθερίες. Δείγμα αυτού του νέου εθνισμού αποτελούν δυτικά κράτη-«Έθνη» όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Αυστραλία στα οποία η «εθνική» συνείδηση παραπέμπει σε ένα κοινό αίσθημα αποδοχής συγκεκριμένων αξιών και κανόνων που υπαγορεύει το Σύνταγμα και οι νόμοι και που προστατεύουν το δικαίωμα του κάθε ένα να αισθάνεται πχ. Ελληνοαμερικάνος και να παρελαύνει, ενώπιον επισήμων του ελληνικού κράτους, κραδαίνοντας ελληνικές σημαίες στην 5η λεωφόρο της Νέας Υόρκης την 25η Μαρτίου κάθε χρόνου.
Αυτού του τύπου το εθνικό συμφέρον υπερασπίστηκαν στους παγκόσμιους πολέμους που συμμετείχαν, για παράδειγμα, οι αμερικανοί στρατιώτες δηλαδή από κοινού Έλληνες, Ινδιάνοι, Αφροαμερικάνοι, Ιρλανδοί, Ισπανόφωνοι, Ιταλοί και άλλοι που πέραν της κοινής στρατιωτικής στολής που φορούσαν ήξεραν ότι πολεμούσαν κατά ενός ολοκληρωτισμού που αν επικρατούσε θα τους καταργούσε, μεταξύ άλλων, το δικαίωμα να αυτοπροσδιορίζονται ελεύθερα όπως επιθυμούν, να τηρούν ελεύθερα τις παραδόσεις τους και να ευημερούν στα πλαίσια ενός συστήματος που δίνει αδιάκριτα σε όλους ίσες ευκαιρίες και εγγυάται την ισότητα απέναντι στον Νόμο. Αυτή είναι για τους φιλελεύθερους η σύγχρονη έννοια του εθνικού συμφέροντος και για αυτό το εθνικό συμφέρον προτείνουν συγκεκριμένα μέτρα περιφρούρησής του.
Το εθνικό συμφέρον, για τους φιλελεύθερους, εμπεριέχει την προάσπιση της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας μέσω αποτελεσματικής αμυντικής θωράκισής της δεδομένου ότι η προάσπιση τής εδαφικής ακεραιότητας τής χώρας αποτελεί ταυτόχρονα προάσπιση των ατομικών ιδιοκτησιών και του γεωγραφικού χώρου στον οποίο έχουν εφαρμογή τα δικαιώματα και οι ελευθερίες των πολιτών της. Οι Έλληνες φιλελεύθεροι προτείνουν σύγχρονο και αποτελεσματικό στρατό για την προστασία της χώρας από πιθανούς εξωτερικούς εχθρούς που θα επιδίωκαν την βίαιη προσάρτηση εδαφών της χώρας, σε αντίθεση με όσους αποδεικνύουν μια παρωχημένη και επικίνδυνη για την ασφάλεια της χώρας προσκόλληση σε αμυντικές δομές που εξυπηρετούν πόλεμο χαρακωμάτων του πρώτου παγκοσμίου πολέμου και όχι σύγχρονες αμυντικές ανάγκες. Για τον λόγο αυτό οι Έλληνες φιλελεύθεροι προτείνουν την κατάργηση της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας, και τη σταδιακή μετατροπή του στρατού σε επαγγελματικό, αντιλαμβανόμενοι –μόνοι στην Ελλάδα- ότι μόνο υψηλού επιπέδου επαγγελματίες μπορούν να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τη τεχνολογική πολυπλοκότητα των σύγχρονων οπλικών συστημάτων με τα οποία διεξάγονται οι σύγχρονοι πόλεμοι.
Οι Έλληνες φιλελεύθεροι θεωρούν ότι το εθνικό συμφέρον δεν περιορίζεται μόνο στην προάσπιση της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας, αλλά συμπεριλαμβάνει, προϋποθέτει και εξυπηρετείται από την ύπαρξη μιας ισχυρής οικονομίας, κοινωνικής συνοχής, ενός εμπεδωμένου κράτους δικαίου και την συμμετοχή της χώρας στους δυτικούς θεσμούς (Ευρωπαϊκή Ένωση, Συμβούλιο της Ευρώπης, ΝΑΤΟ).
Οι κατηγορίες περί των «αδιάφορων για το εθνικό συμφέρον» φιλελευθέρων παραγνωρίζουν ότι στις φιλελεύθερες ιδέες και τους φορείς τους οφείλει το νεοελληνικό κράτος την ύπαρξη του και τα φιλελεύθερα συντάγματα των πρώτων εθνοσυνελεύσεων. Οι κατηγορίες αυτές όταν απευθύνονται στους σημερινούς έλληνες φιλελεύθερους κρύβουν το μείζον πρόβλημα του καιρού μας, δηλαδή την επιδείνωση όλων των παραγόντων που συνιστούν το εθνικό συμφέρον εξαιτίας καταστροφικών πολιτικών των κυβερνήσεων των τελευταίων τριάντα ετών. Οι κατηγορίες κατά των φιλελεύθερων ως «αδιάφορων για το εθνικό συμφέρον» συσκοτίζουν τον ρόλο αυτών που αποδεδειγμένα έβλαψαν το εθνικό συμφέρον, επικαλούμενοι συνήθως την εξυπηρέτηση του, και οι οποίοι ευθύνονται για τη διάλυση της οικονομίας, τη μετατροπή της κοινωνίας σε αρένα διαμάχης παρασιτικών ομάδων, την αντικατάσταση της ισχύος του νόμου από το «δίκιο» του ισχυροτέρου και την υποβάθμιση του ρόλου της χώρας σε, απομακρυσμένη από τη Δύση, βαλκανική επαρχία. Σε αυτόν τον κατήφορο της Ελλάδας, οι φιλελεύθεροι, παλιοί και νέοι, ήταν οι μόνοι που με συνέπεια αντέδρασαν και συνεχίζουν να αντιδρούν, πληρώνοντας βαρύτατο πολιτικό κόστος.
Φιλελευθερισμός και παντοκρατορία της αγοράς
Για τους φιλελευθέρους –και όχι τους πολέμιούς τους- φιλελευθερισμός και παντοκρατορία της αγοράς (laissez–faire) δεν συμπίπτουν. Ο Χάγιεκ (The constitution of liberty, σελ. 381) σε σχετική του αναφορά επισημαίνει:
«Με άλλες λέξεις ενώ το laissez–faire θεωρεί ότι η αγορά είναι ένας τέλειος θεσμός (με τον ίδιο τρόπο που ο κομμουνισμός θεωρεί ότι το κράτος είναι ένας τέλειος θεσμός), ο φιλελευθερισμός θεωρεί ότι τέλειοι θεσμοί δεν υπάρχουν. Αποτυχίες της αγοράς (συγκεκριμένες και γνωστές) υπάρχουν και δικαιολογούν την κρατική παρέμβαση. Όμως η παρέμβαση αυτή θα πρέπει να είναι η ελάχιστα αναγκαία όχι μόνο ποσοτικά αλλά και ποιοτικά.»
Σχεδόν 200 χρόνια νωρίτερα ο Adam Smith είχε ήδη επισημάνει στον «Πλούτο των Εθνών» ότι «Επιχειρηματίες του ίδιου κλάδου σπανίως συναντώνται, ακόμα και για διασκέδαση, αλλά όταν το κάνουν, πάντοτε η συζήτηση καταλήγει σε μια συνωμοσία κατά του κοινού ή σε ένα σχέδιο αύξησης των τιμών».
H Φιλελεύθερη Συμμαχία στο πρόγραμμα της όχι μόνο αναγνωρίζει τις ατέλειες της αγοράς αλλά είναι και ο μόνος πολιτικός φορέας που προτείνει συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπισή τους. Για παράδειγμα, προτείνει τη Συνταγματική κατοχύρωση της ενίσχυσης του ανταγωνισμού και της λειτουργίας της ελεύθερης αγοράς και προτείνει μέτρα που αναβαθμίζουν την κρατική εποπτεία σε θέματα ανταγωνισμού, με αναβάθμιση και διεύρυνση της εποπτείας της Επιτροπής Ανταγωνισμού, της ΕΕΤΤ και της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας για την εξασφάλιση υγιούς ανταγωνισμού στην οικονομία, τις τηλεπικοινωνίες και την ενέργεια.
Για τη Φιλελεύθερη Συμμαχία οι ατέλειες της αγοράς συνήθως συνιστούν παραβίαση νόμων, τη τήρηση των οποίων το σημερινό αδυνατεί να επιβλέψει το ελληνικό κράτος και να εκδικάσει η ελληνική δικαιοσύνη. Βασικό πρόβλημα αποτελεί η πολυνομία που δημιουργεί ένα ασαφές κανονιστικό πλαίσιο που εμποδίζει τη δράση των ελεγκτικών μηχανισμών του κράτους και το οποίο επιτρέπει στους παρανομούντες να κερδίζουν τις υποθέσεις, μέσω προσφυγών σε μια ανεπαρκή και εξαρτημένη από την εκτελεστική εξουσία δικαιοσύνη. H Φιλελεύθερη Συμμαχία είναι, και στο τομέα αυτό, ο μόνος πολιτικός φορέας που προτείνει μέτρα τα οποία αναβαθμίζουν τη δυνατότητα της εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας ώστε να εκπληρώσουν αποτελεσματικά τον ρόλο τους, όπως:
- κατάργηση της πολυνομίας με επαναξιολόγηση όλων των νομοθετημάτων που βρίσκονται σε ισχύ μέχρι σήμερα, κατάργηση των αλληλοσυγκρουόμενων νομοθετικών ρυθμίσεων όπως και όσων αντιβαίνουν το κοινοτικό δίκαιο, το διεθνές δίκαιο και το ελληνικό Σύνταγμα και αντικατάστασή τους από νέες διατάξεις κατάλληλα κωδικοποιημένες και εκσυγχρονισμένες.
- πλήρη αυτονόμηση της Δικαιοσύνης από παρεμβάσεις της εκτελεστικής εξουσίας και εξαρτήσεις από αυτήν, μέσω της εκλογής της ηγεσίας της από ειδική πλειοψηφία της Βουλής, τη δημιουργία δικαστικής αστυνομίας και την οικονομική της αυτάρκεια.
Πέρα από αυτό το, πολύ σημαντικό, γενικό πλαίσιο λειτουργίας της ελεύθερης οικονομίας και της πρόληψης των όποιων στρεβλώσεων της ας δούμε πόσο πιστεύουν οι φιλελεύθεροι στη «παντοκρατορία της αγοράς» στα ειδικά ζητήματα, χρησιμοποιώντας σαν παράδειγμα τα μέτρα που προτείνουν για το ασφαλιστικό. Οι προτάσεις της Φιλελεύθερης Συμμαχίας, όπως κατατίθενται στο πρόγραμμα της, για την επίλυση του ασφαλιστικού προβλήματος είναι οι παρακάτω:
- Κάθε Έλληνας πολίτης υποχρεούται να καταθέτει σε ειδικού τύπου λογαριασμό τράπεζας ή ασφαλιστικού ιδρύματος (δημόσιου ή ιδιωτικού) της επιλογής του τις ασφαλιστικές του εισφορές, καθ’ όλη τη διάρκεια του εργασιακού του βίου. Στον ίδιο λογαριασμό κατατίθενται και οι εργοδοτικές εισφορές. Οι ασφαλιστικές εισφορές κάθε ασφαλισμένου και οι εργοδοτικές εισφορές υπέρ αυτού αποτελούν ατομική ιδιοκτησία του ασφαλισμένου, οι οποίες εάν δεν εισπραχθούν στο σύνολό τους λόγω πρόωρου θανάτου, μεταβιβάζονται στους νόμιμους κληρονόμους.
- Το συντάξιμο όριο ηλικίας είναι αυτό που προσδιορίζει ελεύθερα ο εργαζόμενος στο ασφαλιστήριο συμβόλαιό του και σχετίζεται άμεσα με το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών του. Κατά συνέπεια, υπερβολικά αυξημένες εισφορές μπορούν να συνεπάγονται εξαιρετικά πρόωρη συνταξιοδότηση ή αντίστροφα, οι μειωμένες εισφορές να συνεπάγονται καθυστερημένη συνταξιοδότηση.
- Κάθε Έλληνας και Ελληνίδα δικαιούται μια ελάχιστη εγγυημένη σύνταξη στο πλαίσιο του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Η υλοποίηση του μέτρου αυτού γίνεται μέσω της κάλυψης από το κράτος της διαφοράς μεταξύ της σύνταξης του ασφαλιστικού φορέα και του ποσού του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, εφόσον η πρώτη είναι χαμηλότερη.
- Επί πλέον της παροχής της αυτής, ο κάθε πολίτης θα είναι ελεύθερος να κερδίζει με οποιοδήποτε νόμιμο τρόπο οποιοδήποτε επιπλέον εισόδημα. Η συνταξιοδότηση ενός εργαζομένου δεν θα τον υποχρεώνει σε αυτόματη και αναγκαστική αποχή από κάθε εργασία. Ο συνταξιούχος θα μπορεί να εργάζεται, εφόσον φυσικά του προσφέρεται εργασία (όχι όμως στο δημόσιο), για να συμπληρώνει τη σύνταξή του.
- Τα ασφαλιστικά ιδρύματα και οι τράπεζες που θα πιστοποιούνται από το κράτος ώστε να διαθέτουν τους ειδικού τύπου ασφαλιστικούς λογαριασμούς, θα πρέπει να ανταγωνίζονται ελεύθερα μεταξύ τους για την προσέλκυση ασφαλιστικών εισφορών μέσω της παροχής πρόσθετων ωφελημάτων στους ασφαλισμένους και της παροχής πολλαπλών ασφαλιστικών προγραμμάτων. Μέσω του ανταγωνισμού αυτού οι ασφαλισμένοι θα αποσπούν σημαντικό μερίδιο των κερδών που θα απορρέουν από την διαχείριση των ασφαλίστρων από τις τράπεζες και άλλα ασφαλιστικά ιδρύματα.
- Κάθε εργαζόμενος μπορεί να αλλάζει, υπό προϋποθέσεις, ασφαλιστικό πρόγραμμα και/ή ασφαλιστικό οργανισμό όποτε το θελήσει. Οι ασφαλιστικές συνεισφορές εργαζομένων και εργοδοτών εκπίπτουν κάθε φόρου ενθαρρύνοντας με αυτόν τον τρόπο την αποταμίευση και την ελεύθερη διαμόρφωση από κάθε εργαζόμενο του επενδυτικού του χαρτοφυλακίου και συνεπώς του συνταξιοδοτικού του μέλλοντος.
- Τα διαθέσιμα των ασφαλιστικών ιδρυμάτων και των τραπεζών που θα πιστοποιούνται από το κράτος θα τελούν υπό την παρακολούθηση και την εγγύησή του και θα διαθέτουν ειδικό αποθεματικό ταμείο κάλυψης κινδύνου που θα είναι άμεσα διαθέσιμο στους δικαιούχους σε περίπτωση χρεοκοπίας κάποιου ασφαλιστικού ιδρύματος.
- Έχουν μελετηθεί και είναι εφαρμόσιμα μια σειρά από μέτρα για τη μετάβαση από τη σημερινή προβληματική κατάσταση στην προτεινόμενη υγιή και αυτοσυντηρούμενη.
Μετά την ανάγνωση των παραπάνω προτάσεων γίνεται προφανής, για τον καλοπροαίρετο αναγνώστη, ο τρόπος που εισάγουν οι φιλελεύθεροι τους μηχανισμούς και θεσμούς της ελεύθερης αγοράς σε τελματωμένες καταστάσεις όπως αυτή της ασφάλισης. Χωρίς δογματισμούς και ιδεολογισμούς, η Φιλελεύθερη Συμμαχία προτείνει ρεαλιστικά και πραγματοποιήσιμα μέτρα που η εφαρμογή τους θα εξασφαλίσουν στους πολίτες ελευθερία επιλογών και παροχή υψηλής ποιότητας ασφαλιστικές υπηρεσίες, με ταυτόχρονη συμπίεση του κόστους τους λόγω ανταγωνισμού. Γίνεται επίσης προφανές ότι όποτε προτείνεται από τη Φιλελεύθερη Συμμαχία η χρήση των δυνάμεων της ελεύθερης αγοράς τότε η πρόταση αυτή συνοδεύεται από μέτρα αντιστάθμισης συγκεκριμένων κινδύνων αποτυχιών της αγοράς (π.χ. χρεοκοπίες ασφαλιστικών ιδρυμάτων) και εξασφάλισης από το κράτος ισχυρού ρυθμιστικού και εποπτικού ρόλου. Αν τα μέτρα αυτά δεν αρκούν, ή αν κάποιοι άλλοι κίνδυνοι δεν αντιμετωπίζονται, τότε η Φιλελεύθερη Συμμαχία δεν θα είχε καμιά αντίρρηση να διερευνηθούν πρόσθετα μέτρα, ή τα προτεινόμενα να αντικατασταθούν με άλλα.
Ποιός όμως, πλην των φιλελευθέρων, ενδιαφέρεται να διερευνήσει σε τόσο βάθος την αναζήτηση λύσεων, και ποιός έχει τη τεχνική δυνατότητα να το κάνει; Ποιο άλλο πολιτικό κόμμα στην Ελλάδα αντιμετωπίζει με ανάλογη υπευθυνότητα τα προβλήματα που έχουν οι πολίτες υποδεικνύοντας συγκεκριμένες λύσεις, και προβλέποντας μέτρα για πιθανές στρεβλώσεις και κινδύνους που θα προκύψουν; Δυστυχώς κανένα. Αντίθετα φαίνεται ότι αρκεί μια κατηγορία περί «παντοκρατορίας της αγοράς» για να απορριφθούν μεμιάς προτάσεις λεπτομερείς και συγκεκριμένες ώστε να δικαιολογηθεί με αυτό τον τρόπο η κενότητα λόγου, η γενικολογία και η απλούστευση. Ή μάλλον για να δικαιολογηθεί η υπεκφυγή…
Όμως η υπεκφυγή, μέσω της μη-κατάθεσης ανατρεπτικών προτάσεων, υπηρετεί τη συντήρηση της παντοκρατορίας του κρατισμού που με θρησκευτική ευλάβεια προώθησε το πολιτικό σύστημα τα τελευταία τριάντα χρόνια. Τα αποτελέσματα αυτής της, πραγματικής και όχι υποθετικής παντοκρατορίας, πληρώνουν σήμερα οι πολίτες βιώνοντας καθημερινά την ακρίβεια, τη φτώχεια και την ανεργία.
Η πολιτική και ιδεολογική αμφισβήτηση, από τους φιλελεύθερους, αυτής της παντοκρατορίας του κρατισμού αποτελεί και τη βασική αιτία των επιθέσεων που υφίστανται.
Φιλελευθερισμός και συλλογική ευημερία
Για τους φιλελεύθερους η επιδίωξη της ευτυχίας αποτελεί ένα από τα αναφαίρετα δικαιώματα κάθε ατόμου. Για την ευόδωση αυτού του στόχου οι φιλελεύθεροι προτείνουμε την ελεύθερη αγορά, την ισότητα των πολιτών έναντι του νόμου και την εμπέδωση κράτους δικαίου. Σε αυτό το πλαίσιο ο πολίτης έχει ισότητα ευκαιριών και δυνατότητα ευρύτατου φάσματος επιλογών για να διαμορφώσει ελεύθερα κάθε πτυχή της ζωής του με βάση τα προσωπικά του κριτήρια και επιθυμίες.
Αυτή η φιλελεύθερη προσέγγιση χαρακτηρίζεται ως «αντικοινωνική, ατομικιστική και εν πολλοίς εγωιστική» που συνιστά τάχα «ολοκληρωτική απόρριψη της κοινωνικής δικαιοσύνης». Η προσέγγιση αυτή χρεώνεται πολιτικά στους «Έλληνες νεοφιλελεύθερους που εμφανίσθηκαν τη δεκαετία του ’80» φωτογραφίζοντας τους Α. Ανδριανόπουλο και Σ. Μάνο, ενώ το αναδημοσιευμένο άρθρο στο ppol.gr παραπέμπει με διαδικτυακό σύνδεσμο στις ιστοσελίδες της «Φιλελεύθερης Συμμαχίας».
Οι κατηγορίες κατά των «κοινωνικά ανάλγητων» φιλελευθέρων παραγνωρίζουν το γεγονός ότι όπου εφαρμόστηκαν οι φιλελεύθερες προτάσεις τους δημιουργήθηκε πλούτος για όλους και όπως έδειξε και πρόσφατη έρευνα ο σημαντικότερος παράγοντας για την ευτυχία των ανθρώπων είναι τελικά το εύρος της ελευθερίας που έχουν στις επιλογές που κάνουν στη ζωή τους.
Με γνώμονα τη πραγμάτωση της ευημερίας, για κάθε άτομο ξεχωριστά και για τη κοινωνία συνολικά, η Φιλελεύθερη Συμμαχία κατέθεσε το πρόγραμμα της του οποίου όλες οι προτάσεις έχουν μελετηθεί και έχουν πίσω τους μακρά εμπειρία εφαρμογής σε πολλές χώρες του κόσμου (δραστική μείωση φορολογίας στην Ιρλανδία, απεξάρτηση εκπαίδευσης από το κράτος στην Αγγλία και την Αμερική, χωρισμός εκκλησίας κράτους σε όλη την Ευρώπη, διανομή της κρατικής περιουσίας στην Εσθονία, κεφαλαιοποιητικό ασφαλιστικό σύστημα στην Ελβετία κλπ ).
Μερικά «αντικοινωνικά, ατομικιστικά και εν πολλοίς εγωιστικά» μέτρα που προτείνονται από τη Φιλελεύθερη Συμμαχία είναι τα παρακάτω:
- μίνιμουμ εγγυημένο εισόδημα για κάθε πολίτη, δηλαδή κάθε ενήλικος Έλληνας να λαμβάνει εφ΄ όρου ζωής, κάθε μήνα, συγκεκριμένο ποσό που θα καθοριστεί ανάλογα με τις δυνατότητες του κράτους. Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρόταση αυτή -που όψιμα ανακάλυψαν, σοσιαλιστές και συντηρητικοί- διατυπώθηκε ήδη από τη δεκαετία του ’50 από φιλελεύθερους οικονομολόγους
- μεικτό σύστημα ασφάλισης που θα διασφαλίζει μακροπρόθεσμα τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος και το οποίο ήδη περιγράφηκε αναλυτικά στη προηγούμενη παράγραφο.
- καθιέρωση κουπονιών εκπαίδευσης για όλους τους μαθητές και σπουδαστές τα οποία θα δώσουν την ευκαιρία σε αυτούς και στις οικογένειές τους να επιλέξουν ελεύθερα το εκπαιδευτικό ίδρυμα που επιθυμούν, ανεξάρτητα του χαρακτήρα του, μεταφέροντας δια της επιλογής τους στο ίδρυμα αυτό τη δημόσια χρηματοδότηση που τους αναλογεί.
- δωρεάν διανομή σε όλους τους πολίτες, σε ίσης οικονομικής αξίας μερίδια, όλης της μη αξιοποιούμενης ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου
- την χρήση της έκτασης του αεροδρομίου του Ελληνικού με στόχο την αναδιανομή της για τη δημιουργία πάρκων παντού στην Αττική, ιδίως στις ποιο υποβαθμισμένες περιοχές της.
- κατάργηση της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας και δημιουργία επαγγελματικού στρατού.
- απάλειψη όλων των δικονομικών προνομίων του Δημοσίου.
- αποποινικοποίηση όλων των πταισμάτων, αντικατάστασή τους με διοικητικά πρόστιμα.
- αποϊδρυματοποίηση της ποινής με υιοθέτηση εναλλακτικών μέτρων σωφρονισμού (κοινωνική εργασία, περιορισμοί στην κίνηση κλπ).
- αποποινικοποίηση της χρήσης όλων των τοξικοεξαρτητικών ουσιών
- σεβασμός του φυλετικού, θρησκευτικού, εθνικού αυτοπροσδιορισμού κάθε Έλληνα πολίτη.
Οι θέσεις της Φιλελεύθερης Συμμαχίας καταρρίπτουν τις κατηγορίες περί κοινωνικής αναλγησίας. Οι κατηγορίες αυτές προσπαθούν να συγκαλύψουν ότι το πραγματικό εμπόδιο στη πραγμάτωση της ατομικής ευημερίας των πολιτών και της συλλογικής ευημερίας της κοινωνίας που δεν είναι άλλο από το διεφθαρμένο και αυταρχικό κράτος και το πολιτικό σύστημα που το υπηρετεί τα τελευταία τριάντα χρόνια. Οι κατηγορίες κατά των «κοινωνικά ανάλγητων» φιλελευθέρων καθαγιάζουν αυτόματα τους πραγματικά κοινωνικά ανάλγητους, αυτούς δηλαδή που με σημαία «το δίκιο του εργάτη» οδήγησαν τους Έλληνες στη σημερινή φτώχεια και την απόγνωση.
Συμπέρασμα: οι φιλελεύθεροι φταίνε για όλα;
Όμως το πλέον ενδιαφέρον σημείο του συγκεκριμένου άρθρου, στο οποίο απαντά το παρόν κείμενο, αφορά στο τελικό του συμπέρασμα όπου, ούτε λίγο ούτε πολύ, αναφέρει ότι «η εγχώρια εκδοχή του νεοφιλελευθερισμού, λόγω των εξιδανικεύσεών της και της αποστροφής προς το εθνικό και κοινωνικό συμφέρον, δεν υιοθετήθηκε από το πολιτικό σύστημα και την κοινή γνώμη και είχε περιθωριακή απήχηση».
Με λίγα λόγια ο αρθρογράφος πιθανολογεί ότι το πολιτικό σύστημα θα μπορούσε να είχε κάνει φιλελεύθερες επιλογές αλλά, λόγω των αλλόκοτων θέσεων που είχε υιοθετήσει η «εγχώρια εκδοχή του νεοφιλελευθερισμού», επέλεξε τελικά τον κρατισμό! Επιπλέον, οι Έλληνες φιλελεύθεροι ευθύνονται και γιατί, λόγω των –υποτιθέμενων- θέσεων τους, «δεν άρχισε ποτέ στην Ελλάδα μία υπεύθυνη συζήτηση για την έννοια και τη λειτουργία μιας οικονομίας της αγοράς δυτικού τύπου» !
Είμαι βέβαιος ότι αυτή είναι μια βολική, για το Ελληνικό πολιτικό σύστημα, «δικαιολόγηση» της χρεοκοπίας του. Δεν είμαι όμως καθόλου βέβαιος ότι η δικαιολογία αυτή είναι πειστική για τους πολίτες που, υπό το φώς ραγδαίων εξελίξεων, ανακαλύπτουν οργισμένοι τους πραγματικούς υπεύθυνους της αθλιότητας που ζουν.